یارانه بنزین هر خودرو 14 برابر یارانه‌ای است که هر ایرانی دریافت ‏می‌کند. این موضوعی است که اردشیر دادرس، رئیس اتحادیه جایگاه‌داران سوخت اعلام کرده است، ‏اما جالب است که بدانید خودروهای ایرانی چیزی حدود ١,٥ برابر خودروهای خارجی بنزین می‌‏سوزانند. فربد زاوه، کارشناس ارشد صنعت خودرو می‌گوید که میزان اضافه مصرف بنزین ‏توسط دو خودروی پراید و پژو ٤٠٥ بیشتر از قاچاق بنزین در ایران است. ‏

با این حال، مجلس و دولت به جای آن‌که خودروسازان را موظف به اصلاح ساختار مصرف سوخت ‏کنند، بر طبل گرانی بنزین کوبیده‌اند؛ سیاستی که در گذشته هم امتحان شکست‌آمیز خود را پس داده ‏است و مصرف بنزین همچنان روند صعودی دارد. ‏

خودروهای داخلی بنزین‌خوار هستند.

میانگین روزانه مصرف بنزین در فروردین امسال به ۹۱.۲‌میلیون لیتر رسید. این موضوع درحالی ‏رخ می‌دهد که به‌طور میانگین خودروهای داخلی در هر ١٠٠ کیلومتر، حدود ٧,٥ لیتر بنزین می‌‏سوزانند، درحالی‌که متوسط جهانی مصرف بنزین ٥.٥ لیتر برآورد می‌شود. مصرف بالای سوخت ‏در ایران درحالی رخ می‌دهد که معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران، خسارت سالانه ‏آلودگی هوا در پایتخت را ٢.٦‌ میلیارد دلار اعلام کرده است. ‏به‌جز این، اردشیر دادرس، رئیس اتحادیه جایگاه‌داران سوخت گفته است که یارانه سوخت هر ‏خودرو ١٤ برابر یارانه هر ایرانی است.

او توضیح داده است: «اگر برای هر خودرو حدود ٤ لیتر ‏مصرف روزانه در نظر بگیریم در سال، ١٤٤٠ لیتر بنزین مصرف می‌شود. اگر این رقم ١٤٤٠ ‏لیتر مصرف را ضرب‌ در ٥‌هزار تومان سوبسید مابه‌التفاوت بنزین دولتی و صادراتی کنیم، نتیجه ٧ ‏میلیون تومان در ‌سال است که دولت بابت هر خودرو سوبسید بنزین می‌پردازد که ۱۴ برابر ۵۴۰ ‏هزار تومان یارانه‌ای است که سالانه به هر ایرانی تعلق می‌گیرد.»‏

پراید و ٤٠٥ بیشتر از قاچاقچیان سوخت بنزین هدر می‌دهند

فربد زاوه، کارشناس صنعت خودرو می‌گوید: «اضافه مصرف دو خودرو پراید و پژو ‏‏٤٠٥ بیشتر از قاچاق سوخت است اما هیچ اراده‌ای برای کاهش آن دیده نمی‌شود.» ‏

‏ به گفته او، اگر مجموع این دو خودرو در کشور را ١٠‌میلیون دستگاه و سرانه مصرف را ٤ لیتر ‏در نظر بگیریم، روزانه ٤٠‌میلیون لیتر توسط دو خودروی محبوب ایرانی‌ها سوخت می‌شود که بیش ‏از ٢٠‌میلیون لیتر آن به دلیل تکنولوژی فرسوده به‌کار رفته در این خودروهاست. ‏

جالب است که بدانید پژو ٤٠٥ و پراید که جزو پرتیراژ‌ترین خودروهای داخلی است، به اندازه ‏لکسوس ‏NX٢٠٠t‏ و مرسدس بنز ‏C٢٠٠‎ بنزین می‌سوزانند. با وجود این، هیچ اراده‌ای برای کاهش ‏مصرف سوخت خودروهای تولید داخل دیده نمی‌شود و مجلس و دولت برای کاهش مصرف سوخت ‏تمرکز خود را روی افزایش قیمت بنزین قرار داده‌اند. ‏

مصرف سوخت پورشه‌کاین یک‌سوم پژو ٤٠٥ ‏

براساس اطلاعات شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت، پژو ۴۰۵ ‏جی‌ال‌ایکس با حجم موتور ۱۸۰۰ سی‌سی دارای مصرف سوخت 8.3 لیتر در ۱۰۰ کیلومتر است، ‏حال آن‌که مدل جی‌ال‌ایکس دوگانه‌سوز 9.69 لیتر در ۱۰۰ کیلومتر می‌سوزاند. این خودرو ۱۷۲ تا ‏‏۲۰۱ گرم دی‌اکسیدکربن منتشر می‌کند. ‏

این حجم از بنزین درحالی در این خودروی ایرانی می‌سوزد که مصرف سوخت در خودرویی همچون ‏پورشه‌کاین با حجم موتور ۳۰۰۰ سی‌سی تنها ٣,٤ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر است. لکسوس‎ IS‏‏٣٠٠h ‎‏ ‏هم با حجم موتور ۲۵۰۰ سی‌سی در هر ۱۰۰ کیلومتر تنها ٤.٢ لیتر سوخت مصرف می‌کند. حتی ‏میزان مصرف سوخت در خودروهای چینی که در جهان به مصرف بالا شهره هستند کمتر از ‏خودروهای تولید داخل است؛ به‌عنوان مثال مصرف سوخت جک جی5 ‏اتومات 7.6 لیتر اعلام شده ‏است. ‏

با پراید به اندازه مرسدس بنز ‏C٢٠٠‎‏ سوخت بسوزانید ‏

اما پراید که ایرانی‌ها از آن به‌عنوان خودروی کم‌مصرف یاد می‌کنند، تقریبا به اندازه مرسدس ‏بنز ‏C٢٠٠‎‏ بنزین می‌سوزاند. پراید که براساس اطلاعات شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت 6.4 ‏لیتر بنزین می‌سوزاند، مصرفی بالاتر از تویوتا کمری هیبریدی ‏XLE‏، هیوندای ‏I٢٠‎‏ و تویوتا یاریس ‏دارد. ‏

ریل بسازیم یا بنزین بسوزانیم؟

تولید بنزین طبق قیمت پایه فوب خلیج فارس ۴٧ سنت، چیزی حدود ۶١١٠ تومان و با احتساب ‏هزینه‌های توزیع آن حداقل ٧‌هزار تومان با قیمت ارز آزاد برای دولت آب می‌خورد، اما دولت ‏به‌ازای هر لیتر ۶‌هزار تومان و با احتساب مصرف روزانه ٩١میلیون لیتری سالانه حدود ٢٠٠‌هزار ‏میلیارد تومان یارانه بنزین پرداخت می‌کند. این حجم یارانه درحالی همه ساله سوخت می‌شود که ‏تکمیل بسیاری از پروژه‌های عمرانی، در سایه نبود اعتبار سال‌ها به طول می‌انجامد. حال اگر بر ‏اساس آن‌چه هدف‌گذاری شده میزان مصرف بنزین در خودروهای داخلی نصف شود، حدود ١٠٠‌هزار ‏میلیارد تومان در هزینه‌های دولت صرفه‌جویی می‌شود. ‏با این حجم از صرفه‌جویی، می‌توان حدود ١٤‌هزار کیلومتر راه‌آهن (با فرض هزینه ٧‌میلیارد ‏تومانی ساخت هر کیلومتر راه‌آهن) ایجاد کرد. مطابق با افق ١۴٠۴ ایران باید ٢۵‌هزار کیلومتر به ‏خط‌آهن خود اضافه کند که تنها با کاهش مصرف سوخت در دو سال می‌توان به این برنامه بلندمدت رسید.‏

هیچ خودروی ایرانی برچسب ‏A‏ انرژی نگرفت

وضعیت ناگوار رعایت استانداردهای مصرف سوخت توسط صنعت خودروسازی کشور به‌حدی است ‏که در مرحله جدید واگذاری برچسب‌های مصرف انرژی به خودروهای تولید داخلی که امسال اجرا شد، ‏هیچ خودرویی نتوانست در زمینه مصرف انرژی برچسب ‎ Aدریافت کند؛ درواقع بالاترین ‏امتیاز کسب‌شده توسط خودروهای داخلی نشان‎ B ‎بود‎.‎ همچنین هشت محصول از ٦ کارخانه ‏تولیدکننده خودرو در کشور نتوانسته‌اند هیچ‌یک از استانداردهای مصرف سوخت‎ A ‎تا ‎ Gرا کسب کنند ‏و به‌طورکلی فاقد استاندارد مصرف سوخت تشخیص داده شده‌اند‎.‎‏ ‏

‏ این درحالی است که وزارت صنعت در «برنامه راهبردی صنعت خودرو» هدف‌گذاری کرده که تا ‌سال ‏‏۱۴۰۴ میانگین مصرف سوخت خودروهای داخلی باید به ۴.۷ لیتر به ازای هر ۱۰۰ کیلومتر پیمایش ‏کاهش یابد. مدیر بهینه‌سازی انرژی در بخش حمل‌ونقل شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت پیشتر گفته بود که با توجه به شرایط کنونی، اگر خودروسازان اقدامی برای بهبود کیفیت خودروهای خود ‏در مصرف سوخت انجام ندهند، در دو ‌سال آینده که مرحله جدید ارزیابی استانداردهای مصرف سوخت و ‏برچسب انرژی خودروها انجام می‌شود، حدود نیمی از خودروهای تولیدی کشور قادر به دریافت هیچ ‏نوع برچسب انرژی نخواهند بود.‏

فرش قرمز برای خودروهای پر مصرف ‏

دو سال پیش که طرحی در هیأت دولت تصویب شد که تمرکز اصلی آن روی کاهش مصرف ‏سوخت و کاهش آلودگی هوا بود؛ بدین ترتیب که خودروسازان ملزم شدند به ازای تولید خودروهایی که ‏مصرف سوخت آنها کمتر است، تعداد کمتری خودرو اسقاط و در ازای تولید خودروهایی که مصرف ‏سوخت آنها بیشتر است و تأثیر بیشتری در افزایش آلودگی دارند، خودروهای بیشتری اسقاط کنند‎.‎‏ این مصوبه عمر طولانی نداشت و در ۱۸ مهر٩٦، هیأت دولت با لغو ‏این مصوبه موافقت کرد. با لغو این مصوبه محدودیت شماره‌گذاری خودرو‌های پرمصرف رفع ‏شد و دولت اجازه تولید محصولات آلاینده و پرمصرف را بدون هیچ‌گونه الزامی به خودروسازان داد‎.‎‏ ‏اما سکاندار پیشین خیابان سمیه درحالی تمام تلاش خود را برای سرپا نگه داشتن خط تولید خودروهای ‏پر مصرف به کار گرفت که بسیاری از کشورها به‌منظور کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی و آلودگی ‏هوا ضمن بالا بردن قیمت سوخت، مالیات‌های سنگینی را از خودروسازان و مصرف‌کنندگان دریافت ‏می‌کنند.

خودروهای پرمصرف خارجی مالیات می‌دهند

فربد زاوه، کارشناس صنعت خودرو دراین‌باره می‌گوید: «به‌عنوان مثال دارندگان خودروهای ‏لامبورگینی در کشورهای اروپایی با مصرف انرژی با گرید ‏G‏ سالانه باید ٤٠‌هزار دلار مالیات بر ‏تردد پرداخت کنند، اما این رقم در خودروهای هیبریدی کم مصرف کمتر از‌هزار دلار است. به‌عنوان ‏مثال براساس قانونی که در‌سال ٢٠١٦ در چین به تصویب رسید، میانگین مصرف سوخت خودروها ‏باید تا‌سال ۲۰۲۰ به ۵ لیتر در ۱۰۰کیلومتر برسد. اما این تنها کشوری نیست که تولیدکنندگان و ‏مصرف‌کنندگان کشورش را به تولید و استفاده از خودروهای کم‌مصرف و کم‌آلاینده مجاب می‌کند. ‏به عنوان مثال کشور کانادا از تولیدکنندگان خودروهای پرمصرف مالیاتی بین‌هزار تا ۴‌هزار دلار ‏دریافت می‌کند. همچنین اعطای یارانه برای خرید خودروهای کم‌مصرف از دیگر سیاست‌های این ‏کشور برای کاهش مصرف سوخت است. کشورهای اروپایی برای کنترل مصرف سوخت و تشویق ‏مردم به خرید خودروهای کم‌مصرف از مالکان خودروها، مالیاتی بر مبنای انتشار گاز ‌دی‌اکسیدکربن ‏دریافت می‌کنند. به‌عنوان مثال دولت انگلیس سالانه از مالکان خودروهایی که مصرف سوخت و ‏انتشار گازهای آلاینده بالا دارند، مالیات دریافت می‌کند. آستانه معافیت خودروها در‌سال اول ۱۳۰ گرم ‏دی‌اکسید کربن‌ در هر کیلومتر و در سال‌های بعد ۱۰۰ گرم در هر کیلومتر است. خودروهای الکتریکی ‏از این مالیات معاف‌اند.» ‏