فردی که خواهان خرید یک خودروی الکتریکی در ایالات متحده است، باید برای حتی ارزان‌ترین گزینه در بازار هم چیزی بیش از دو برابر قیمت یک خودرو با پیشرانه درون‌سوز بپردازد. این در حالی است که در بازار چین، ارزان‌ترین خودروی الکتریکی ۹ درصد قیمت کمتری از ارزان‌ترین گزینه با پیشرانه درون‌سوز دارد.

این را می‌توان نشانه‌ای از شکاف قیمتی موجود در صنعت خودروسازی دانست که روز‌به‌روز هم شدیدتر می‌شود. اگرچه خودروهای الکتریکی موجود در بازارهای آمریکا و اروپا گران‌تر از همتاهای با پیشرانه درون‌ساز هستند، اما در بازار چین هر کسی می‌تواند یک خودروی الکتریکی جدید بخرد و آن را حتی با قیمتی ارزان‌تر از خودروهای غیرالکتریکی دریافت کند.

در نیمه اول سال ۲۰۲۳، متوسط هزینه خرید یک خودروی الکتریکی جدید در اروپا و آمریکا به ترتیب ۷۰ هزار و ۴۶۲ دلار و ۷۱ هزار و ۶۸۳ دلار بوده است. این در حالی است که هزینه متوسط خرید الکتریکی‌ها در بازار چین نزدیک به ۳۳ هزار دلار (۳۲ هزار و ۸۴۲ دلار) است.

این اختلاف قیمت قابل‌توجه، وابسته به چند عامل مختلف است. برای شروع، باید نگرانی‌های مربوط به مسافت‌های قابل‌پیمایش خودروهای الکتریکی در ایالات متحده را مدنظر قرار دهیم. مشتریان آمریکایی بیشتر از هر چیزی، نگران زود تمام شدن شارژ خودروهای خود هستند و این موضوع در فرآیند تصمیم‌گیری خودروسازان این کشور نیز تاثیر گذاشته است. آن‌ها عمده سرمایه‌گذاری خود را روی فناوری پرهزینه باتری‌های لیتیوم-یونی گذاشته‌اند و برای پنهان کردن هزینه‌های مربوط به باتری‌ها، عمده خودروهای الکتریکی آن‌ها در کلاس‌های کراس‌اوور و شاسی‌بلند عرضه می‌شوند. این کلاس‌ها نیز اصولا در دسته خودروهای پرمیوم و گران‌قیمت بازار قرار می‌گیرند. در مقابل، هزینه‌های نسبتا پایین تحقیق و توسعه در چین و فناوری‌های ارزان‌تر باتری‌ها به کاهش هزینه‌های ساخت خودروهای الکتریکی کمک هم کرده‌اند.

البته همه ابعاد ارزان بودن خودروهای الکتریکی در چین انقدر خوش‌بینانه و امیدبخش نیستند. اتحادیه‌های کارگری قدرتمند و مستقل در ایالات متحده و اروپا باعث شده که کارگران آن‌ها نیز حقوق قابل‌توجه بیشتری دریافت کنند. علاوه بر این، گزارشات مربوط به استفاده از قشر و نژاد خاصی از کارگران در چین باعث شده که نه تنها مسائل مالی، بلکه چالش‌های اخلاقی به میزان موفقیت آن‌ها نیز وارد شود و هشدارهای مربوط به هزینه‌های انسانی این محصولات را به‌جا و توجیه‌شده نشان دهد.

با این حال، هزینه‌های تولید تنها عامل اختلاف نیست. دولت چین نیز یارانه‌ها و امتیازات مختلفی را برای خرید خودروهای الکتریکی در نظر گرفته است. البته که ایالات متحده و کشورهای اروپایی هم امتیازهای مالیاتی مختلفی به خریداران خودروهای الکتریکی می‌دهند، اما رویکرد چین در قبال رشد و پرورش صنعتی که گزینه‌های متعددی در اختیار علاقه‌مندان می‌گذارد، موفق‌تر و درست‌تر بوده است.

آمار در این بخش هم منجر به شگفتی می‌شود. خریداران آمریکایی خودروهای الکتریکی ۵۱ گزینه در اختیار دارند و این رقم برای اروپایی‌ها به ۱۳۵ خودروی الکتریکی می‌رسد. در مقابل، خریداران چینی توانایی انتخاب از بین ۲۳۵ گزینه را دارند. یعنی علاوه بر خودروهای گران‌قیمت و با آپشن‌های متنوع، گزینه‌ها و مدل‌های بسیار ارزان‌تری هم وجود دارد و به نظر می‌رسد که این تصمیم، عمدی و با دانش قبلی بوده است.

خودروسازان چینی به دنبال ورود به بازارهای بین‌المللی هستند، اما می‌دانند که برای کسب اعتبار و احترام در این بازارها و شناساندن و تثبیت برندهایشان، به محصولاتی در دسترس و طبیعتا ارزان‌قیمت نیاز دارند. این باعث می‌شود که هزینه متوسط خودروهای الکتریکی چینی نه تنها در خود بازار چین، بلکه در اکثر کشورهای دیگر نیز بسیار کم‌تر از رقبای بین‌المللی باشد.