خودروسازی اروپا که در بیش از دو سال گذشته با دو بحران عظیم و جهانی شامل پاندمی کووید-۱۹ (کرونا) و کمبود ریزتراشه‌ها مواجه شده، حالا در آستانه بحرانی جدید قرار گرفته و در این بین، به نظر می‌رسد صنعت خودروی آلمان در کانون بحران سوم قرار خواهد گرفت.

در اوایل سال ۲۰۲۰ میلادی، شیوع ویروس مرگبار کرونا سبب تعطیلی بسیاری از خطوط تولید در خودروسازی و قطعه‌سازی شد و با ادامه‌دار شدن این ماجرا، تولید جهانی خودرو افت کرد. پس از آن، کمبود ریزتراشه‌ها به عنوان بحران دوم گریبان خودروسازی جهان را گرفت و طبعا اروپایی‌ها و خودروسازان آلمانی نیز از این بلای بزرگ در امان نماندند.

به نوشته دنیای اقتصاد، در حال حاضر، با توجه به واکسیناسیون گسترده و همچنین گستردگی همه‌گیری، خطر کووید-۱۹ تا حد قابل‌توجهی (مشروط بر آنکه جهش جدیدی رخ ندهد) از سر جهانیان کم شده و بنابراین خودروسازی نیز مانند گذشته گرفتار این بلای جهانی نیست. از آن سو بحران جهانی کمبود ریزتراشه‌ها هم هرچند پایان نیافته اما از شدت آن کاسته شده و گفته می‌شود تا تابستان آینده اثری از آن باقی نخواهد ماند.

این در حالی است که حالا قطع گاز روسیه به اروپا، به عنوان بحران سوم، خودروسازان قاره سبز به‌ویژه آلمانی‌ها را تهدید می‌کند. روسیه اواخر فوریه سال گذشته به اوکراین حمله کرد و این اتفاق واکنش تند اروپایی‌ها و تحریم روس‌ها را در پی داشت. در مقابل اما روس‌ها نیز با اهرم انرژی به‌خصوص گاز به مقابله با تحریم‌ها رفته و اروپایی‌ها را به قطع صادرات گاز تهدید کردند.

تا به امروز چند کشور اروپایی به دلیل آنکه حاضر نشده‌اند پول گاز روسیه را به روبل (واحد پولی روسیه) پرداخت کنند، گازشان از سوی روس‌ها قطع شده و حالا آلمانی‌ها نیز این خطر را احساس می‌کنند.

کارشناسان صنعت خودرو معتقدند در صورتی که صادرات گاز روسیه به آلمان ناگهان متوقف شود، شرکت‌های بزرگ خودروسازی بی‌ام‌و، مرسدس بنز و فولکس واگن برای رنگ‌آمیزی خودروهای خود دچار مشکل خواهند شد و آلمان هوای آلوده‌تری خواهد داشت.

بر اساس گزارش اتوموتیو نیوز اروپا، بزرگ‌ترین اقتصاد اروپا در حال آماده شدن برای قطع احتمالی صادرات گاز از سوی روسیه است؛ این شوک نوعی حکومت نظامی در انرژی ایجاد می‌کند و بر ۸۰ میلیون جمعیت، از نانوایان گرفته تا تولیدکنندگان محصولات شیمیایی، تاثیر خواهد گذاشت.

کارخانه‌های خودروسازی نیز ممکن است مجبور شوند برای تولید بخار یا گرما برای رنگ‌آمیزی به سمت بوتان یا پروپان، که قیمت بالاتری دارند، بروند. شرکت‌های آب و برق آلمان احتمالا برای تولید برق از زغال قهوه‌ای بیشتری استفاده خواهند کرد؛ زغال قهوه‌ای نوع آلاینده‌تری از زغال‌سنگ است که به وسیله بیل‌های مکانیکی غول‌پیکر از معادن دوسلدورف تا مرز لهستان استخراج می‌شوند.

اقتصاددانان میزان خسارت را ۲۲۰میلیارد یورو (۲۳۰میلیارد دلار) برآورد می‌کنند، که برای فرو بردن کشور به رکود کافی است. این احتمال در روزهای گذشته پس از اینکه مسکو ارسال گاز به آلمان را محدود کرد قوت بیشتری گرفته است. در حالی که این اقدام روسیه تنها یک هشدار بود، واردات گاز این کشور از روسیه را حدود ۳‌درصد کاهش داد و کرملین نشان داد آماده است بزرگ‌ترین مشتری خود را برای تلافی اقتصادی متقابل بر سر جنگ اوکراین تحت فشار قرار دهد.

شرکت مرسدس بنز در حال ارزیابی کمبود احتمالی گاز بر تولید این شرکت است. کارخانه‌ای در مجاورت دفتر مرکزی این شرکت در اشتوتگارت یک ریخته‌گری گازی است که برای ساخت چرخ‌دهنده‌ها، سیلندرها و میل‌لنگ‌های سدان کلاس اس و دیگر وسایل نقلیه فولاد و منیزیم ذوب می‌کند.

در حالی که این خودروساز به دنبال جایگزینی برای خطوط رنگ خود است، جایگزینی برای ریخته‌گری خود ندارد. اهمیت این بخش از برنامه‌های شرکت بی‌ام‌و برای راه‌اندازی اولین کارخانه خودروی بدون گاز در مجارستان مشهود است. با این حال این پروژه تا ۲۰۲۵ آماده نخواهد شد، تاریخی که بعد از هدف آلمان برای استقلال از گاز روسیه است. بر اساس این گزارش، به دنبال درخواست روسیه برای پرداخت پول گاز به روبل، خودروسازان و تامین‌کنندگان آلمانی به دنبال راه‌های صرفه‌جویی در انرژی هستند. دولت آلمان با وجود وابستگی بسیار بالا به واردات گاز از روسیه، برنامه فوری برای توقف واردات را آغاز و از صنایع درخواست کرده است خود را آماده کنند. وزارت اقتصاد آلمان می‌گوید سهمیه‌بندی احتمالا در آینده برقرار می‌شود و صنعت در خط مقدم قطعی برق قرار دارد.

یک سخنگوی شرکت مرسدس بنز به اتوموتیونیوز اروپا گفته است این شرکت به طور مداوم به دنبال تاکتیک‌های صرفه‌جویی در مصرف انرژی است و با توجه به شرایط فعلی این تلاش‌ها را افزایش خواهد داد؛ هزینه‌های سوخت و برق در بلندمدت با مکانیزم‌هایی پوشش داده خواهند شد. شرکت آئودی نیز در گفت‌وگو با این خبرگزاری گفته است شرکت مادر فولکس واگن با مقامات کشور در تماس است و خود را برای انجام اقدامات لازم آماده می‌کند.

به گفته سخنگوی شرکت مرسدس بنز، از تولید گرمای سالن‌ها گرفته تا انجام فرآیندهای تولید، گاز نقش مهمی در صنعت خودرو بازی می‌کند و در صورتی که عرضه گاز متوقف شود بخش‌های بزرگ اقتصاد را تحت‌تاثیر قرار خواهد داد. آلمان در ۲۰۲۱ حدود ۵۵‌درصد و در سه ماه اول ۲۰۲۲ حدود ۴۰‌درصد گاز موردنیاز خود را از روسیه تامین کرده است.

بر اساس گزارشی از راشاتودی، میلان ندلکوویچ، رئیس بخش تولید شرکت بی‌ام‌و، اعلام کرده است این شرکت به دنبال سرمایه‌گذاری در انرژی‌های خورشیدی، زمین‌گرمایی و هیدروژنی است تا وابستگی خود به گاز وارداتی از کشورهای خارجی از جمله روسیه را کاهش دهد. به گفته او شرکت بی‌ام‌و در نظر دارد به کارخانه‌های خود پنل‌های خورشیدی اضافه کند و به‌تازگی با مقامات محلی در رابطه با انتقال هیدروژن به کارخانه لایپزیگ خود مذاکراتی داشته است. این شرکت همچنین قصد دارد در کارخانه جدید خود در دبرتسن مجارستان از انرژی زمین‌گرمایی استفاده کند. این کارخانه قرار است نخستین کارخانه خودروسازی جهان باشد که کاملا بدون سوخت‌های فسیلی کار می‌کند.

ندلکوویچ تصریح کرده است که حدود ۳۷‌درصد از مصرف گاز آلمان مربوط به خودروسازی است و به این خاطر در صورت قطع گاز روسیه نه‌تنها بی‌ام‌و، بلکه کل صنعت خودرو آلمان متاثر خواهد شد. هربرت دیس، مدیرعامل شرکت فولکس واگن نیز در گفت‌وگو با رویترز تصریح کرده است که این شرکت پیش‌تر در مسیر کاهش استفاده از سوخت‌های آلاینده و مصرف بیشتر گاز بوده است، ولی نیروگاه آن در حال حاضر همچنان از زغال‌سنگ استفاده می‌کند.

هر چه هست، قطع گاز از سوی روسیه ضربه دیگری بر صنایع خودروسازی خواهد بود که درحال‌حاضر با کمبود تراشه‌های نیمه‌هادی و همچنین مشکل تامین قطعات از سوی تولیدکنندگان مستقر در اوکراین، مواجه هستند. دولت آلمان مسکو را متهم کرده است که از انرژی به عنوان اسلحه در جنگ استفاده می‌کند و در عین حال تاکید کرده است آلمان می‌تواند خود را با این کاهش وفق دهد. با این وجود، آسیب‌پذیری این کشور کاملا مشهود است و هر حرکت کوچکی سیاستمداران و بازارها را ناآرام می‌کند.