بازار با 4 خودروی ساینا، تیبا، سمند و پژو 405 خداحافظی خواهد کرد و در آینده‌ای نزدیک محصولات جدید، جایگزین این خودروها می‌شود. روز گذشته سیدرضا فاطمی امین، وزیر صنعت، معدن و تجارت اعلام کرد که تولید تیبا، ساینا و سمند متوقف شده و بتدریج خط تولید پژو 405 متوقف می‌شود.

از زمانی که خودروسازان به بلوغ نسبی رسیدند، تنها دو خودرو (منهای خودروهایی که به جهت تحریم امکان تولید آن در کشور وجود ندارد) از خط تولید خارج شده که اولین آن پیکان و دومی پراید بود. این خودروها که زمانی لقب ارزان‌ترین خودروها را یدک می‌کشیدند به سختی از خطوط تولید حذف شدند چرا که خودروسازان تمایلی برای کنار گذاشتن گاو شیرده خود نداشتند. اما به اصرار سازمان ملی استاندارد و فشارهایی که برخی دیگر از بخش‌ها وارد کردند، بالاخره خودروهای پراید و پیکان به تاریخ پیوستند. حال نوبت به 4 خودروی دیگر رسیده، خودروهایی که امکان ارتقای کیفیت ندارند و تکنولوژی آنها بسیار قدیمی شده است. گفته شده که خطوط تولید خودروهای سمند و ساینا، (خط تولید این خودروها تنها برای پاسخ به تعهدات فعالیت دارد) تعطیل شده و تا پایان ماه جاری آخرین تیبا تولید خواهد شد و از سویی پژو 405 که همواره جزو پرفروش‌های بازار بوده به تدریج با کاهش و توقف تولید روبه‌رو خواهد شد.

احتمال افزایش قیمت وجود دارد

اما این توقف تولید، بازار را با چه رخدادهایی مواجه می‌کند؟ اگر بخواهیم واقع‌بینانه به این مسأله نگاه کنیم، احتمال دارد که بازار خودرو بعد از حداقل یک‌ماه و نیم ثبات قیمت که طی سه سال اخیر بی‌سابقه بوده، با رشد نسبی قیمت‌ها مواجه شود. این امر از دو جنبه قابل بررسی است؛ یک آنکه بازار با کمبود خودرو مواجه خواهد شد و دیگر آنکه برخی‌ از این فرصت برای افزایش قیمت خودروها استفاده می‌کنند. لذا در این خصوص سه نکته وجود دارد؛ یک آنکه جای خودروهایی که حذف می‌شود خودروهای جدید و به روزتری تولید می‌شود و دوم اینکه خودروهای فعلی با تیراژ بیشتری تولید خواهد شد و سوم اینکه مردم نباید سراغ خودروهایی بروند که تکنولوژی آن بسیار قدیمی است. اگر مردم خواهان این‌گونه خودروها شوند بسرعت سودجویان فضایی را فراهم خواهند کرد که قیمت خودروهای حذف شده بسرعت افزایش پیدا کند.

در تمام کشورها این‌گونه است که وقتی خط تولید یک خودرو متوقف می‌شود قیمت آن در بازار شکسته می‌شود و دیگر فردی متقاضی آن نیست و به شرطی هم به فروش می‌رسد که قیمت آن بیش از 40 درصد کمتر شود. اما در ایران اینچنین نیست، وقتی خط تولید یک خودرو آن هم با فشار وزیر صمت و سازمان‌های مرتبط متوقف می‌شود، تقاضا برای خرید آن خودرو بیشتر می‌شود و در نهایت قیمت این‌گونه خودروها بالا می‌رود.

بازار دچار التهاب نمی‌شود

اما در این دوره وزارت صمت اطمینان داده است که روند کنار گذاشتن خودروها به گونه‌ای نخواهد بود که بازار خودرو دچار التهاب شود. این موضوع را با فعالان بازار خودرو درمیان گذاشتیم و آنها تأکید کردند یکی از اقداماتی که طی ماه‌های اخیر انجام شده، افزایش تولید خودروهایی است که قرار نیست خط تولید آن متوقف شود، لذا با پیش‌بینی که داریم قیمت خودرو دچار نوسان و التهاب مانند دوره‌های پیشین نخواهد شد.

سعید مؤتمنی، رئیس اتحادیه نمایشگاه داران خودرو به «ایران» گفت: «همواره تأکید کرده‌ام که اگر تولید خودرو افزایش پیدا کند، بازار خودرو به آرامش می‌رسد و نوسان قیمت بسیار کمتر خواهد شد، طی ماه‌های اخیر با انواع فروشی که خودروسازان انجام دادند، قیمت خودرو در مسیر تعادل و ثبات حرکت کرده است.»

جایگزین این خودروها در بازار

او افزود: «به نظر نمی‌رسد با خروج صددرصدی 4 خودروی ساینا، تیبا، سمند و پژو405 از بازار، قیمت سایر خودروها افزایش پیدا کند، چرا که جایگزین این خودروها، اکنون در بازار است و تولید آنها نیز در مقایسه با ماه‌های گذشته افزایش پیدا کرده است.»

مؤتمنی گفت: «از خودروسازان می‌خواهیم که در زمینه افزایش تیراژ تولید با توان بیشتری حرکت کنند تا بازار با هیچ‌گونه شوک قیمتی مواجه نشود، از سویی از وزارت صمت هم می‌خواهیم که موضوع واردات خودرو را نهایتاً از ابتدای مهرماه عملیاتی کند تا بازار خودرو، ضمن داشتن تنوع با رشد دوباره قیمت‌ها مواجه نشود.»

کنار گذاشتن خودرو‌های قدیمی

عمده‌ترین دلیلی که باعث شده 4 خودرو، کنار گذاشته شوند به کیفیت بر‌می‌گردد. این خودروها را سازمان ملی استاندارد مطابق با استاندارهای 85 گانه نمی‌داند و چندی پیش درخواست کرد که شماره‌گذاری آن متوقف شود.

وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: «کیفیت یکی از پنج هدفی است که ما در همه محصولات باید به آن توجه کنیم و طبیعتاً این موضوع به واسطه کارکرد و ایمنی در خودرو از اهمیت بیشتری برخوردار است، بدین جهت سلسله جلساتی را با سازمان ملی استاندارد برگزار و موضوعات مختلفی را در تمامی محصولات از جمله خودرو بررسی کردیم.»

او ادامه داد: «در مورد خودرو چندین موضوع مطرح است که یکی از آنها کنار گذاشتن خودرو‌های قدیمی است، در این راستا تیبا با توافق کاملی که با سازمان ملی استاندارد داشتیم تولید آن کاملاً متوقف شد که البته تعهداتی از قبل بوده با شرایطی. خودرو‌هایی که تولید شده‌اند و برای آنها تعهدی ایجاد شده و مشتریان در واقع ذیحق هستند، تدابیری اندیشیده شده که آنها تحویل شوند.»

وزیر صنعت، معدن و تجارت اظهار داشت: «تیبا تا آخر تیرماه تولید می‌شود. تعدادی را مشخص کردیم که مردم قبلاً ثبت نام کرده‌اند که برای تیبا ۳۰ هزار دستگاه است. بعد از تشکیل تعهدات دیگر تولید نخواهد شد و فقط تا پایان این ماه تولید می‌شود.»

آرامش و امنیت مردم را زیر سؤال نمی‌بریم

به گفته فاطمی امین، قطعاً استاندارد و کیفیت یکی از اصولی است که قابل خدشه و کوتاه آمدن نیست که بخواهیم به خاطر منافع بنگاه‌هایی، راحتی، آرامش و امنیت مردم را زیر سؤال ببریم. این یک اصل است که هم وزارت صنعت، معدن و تجارت و هم سازمان ملی استاندارد ایران روی آن توافق دارد.

او گفت: «سازمان ملی استاندارد و وزارت صنعت، معدن و تجارت هر دو سازمان حاکمیتی است، بر این اساس تلاش می‌کنیم همه محصولات از جمله خودرو که کیفیت آن مورد دغدغه مقام معظم رهبری و عموم مردم است، رعایت شود. ما باید قدم‌های بالاتری در جهت ارتقای کیفیت برداریم.»