ده سال از رونمایی رانا می‌گذرد. خودرویی که به واسطه انتشار عکس‌های نمونه گِلی‌اش، پیش از رونمایی در فضای وب سر و صدای زیادی به پا کرد. حالا نزدیک به ده سال از آن ماجرا و رونمایی رسمی رانا گذشته و رانا دوباره سر و صدا به پا کرده است. این بار نه از سر این که چیز تازه‌ای در چنته داشته باشد، که از سر ذوق زدگی صفحه‌های اینستاگرامی برای دریافت لایک‌ها و کامنت‌های بیش‌تر است.

آن چه از تغییرات رانا پلاس می‌دانیم، تغییر گرافیک چراغ‌های جلو و عقب، تغییر گرافیک جلوپنجره، استفاده از تریم پارچه برای تودری‌ها، تغییر تزیینات داخلی، صندلی تاشو عقب، فرمان برقی، کنترل سیستم صوتی روی فرمان و ارتقا سطح آلایندگی به یورو5 است؛ که مهم‌ترینِ این آپشن‌ها از دیگر محصولات ایران‌خودرو گرفته شده است. تغییراتی که در بهترین حالت می‌توان آن را یک تیپ مجهز از رانا برشمرد.

ایران‌خودرو به ده سال زمان نیاز داشته تا چند تغییر ساده در محصول خود ایجاد کند. تفاوت خودروسازی ایران حتی با خودروسازان تراز چندم دنیا، این جا آشکار می‌شود. برای یک خودروساز که به خوبی سهم خود را در بازار تثبیت کرده است، ده سال زمانی است که دست کم یک فیس‌لیفت جدی و یک تغییر نسل را برای حفظ سهم خود در بازار در محصولش ایجاد می‌کند. حال اگر خودروساز تازه‌کار باشد و سودای نفوذ به بازار را در سر بپروراند، این زمان برای دو تغییر نسل و دو فیس لیفت جدی کافی است.
در زمان رونمایی رانا، مدیرعامل ایران خودرو اعلام کرد، رانا برای رقابت با تویوتا یاریس طراحی شده است. حتی اگر به همین یک جمله استناد کنیم و تویوتا یاریس را به عنوان یک معیار برای رقابت با رانا در نظر بگیریم، متوجه خواهیم شد که تویوتا یاریس صرف نظر از فیس‌لیفت‌هایی که برای ورود به جغرافیای گوناگون دریافت کرده، از سال 2010 تا کنون دو تغییر نسل را در پرونده خود دارد.

این مساله از این جا ناشی می‌شود که خودروساز دولتی برنامه‌ای برای کسب بازای غیر از ایران ندارد. بازار ایران محدود است و رسیدن به نقطه سوددهی برای هر محصول زمان بر است. این در حالی است که خودروسازان بزرگ این تفکر را در خود اصلاح کرده‌اند و فروش خود را تنها به بازارهای محلی محدود نکرده‌اند. برای نمونه بازار خودروی فرانسه سالانه گنجایش پذیرش حدود 2.1 میلیون دستگاه اتومبیل جدید را دارد. این در حالی است رقابتی جدی بین برندهای مطرح در این کشور در جریان است و تنوع انتخاب برای مشتری مثال زدنی است. در چنین شرایطی سیتروئن موفق می‌شود فقط در مدت 30 ماه، فروش نسل جدید سیتروئن C3 را از مرز 600 هزار دستگاه عبور دهد. در نمونه‌ای دیگر جالب است بدانید سالانه حدود 90 درصد فیات 500L تولید شده در صربستان به کشورهای دیگر صادر می‌شود. در چنین شرایطی است که یک محصول در شرایط سودده قرار می‌گیرد.

آمار تولید رانا از سال 93 تا پایان سال 97 نشان می‌دهد ایران‌خودرو کم‌تر از 64هزار دستگاه رانا در این مدت تولید کرده است. نکته جالب ماجرا روند نزولی تقاضا برای رانا است که از 25هزار دستگاه در سال 93 به کم‌تر از 4000 دستگاه در سال 97 رسیده است. این آمار هشدارهایی جدی را به همراه دارد و درک آن چندان دشوار نیست.

نه تنها رانا در ده سالگی خود تغییری جدی را تجربه نکرد، که سمند نیز پس از 20 سال همچنان بدون تغییر نسل و تنها با اصلاحاتی جزیی در گردونه تولید ایران‌خودرو است. در حالی که صنعت خودروی ایران با کرختی خود دست و پنجه نرم می‌کند و پس از چند دهه خود را سرگرم "پلاس"های مضحک کرده است، خودروسازی چین در تنها 20 سال به یکی از قطب‌های اصلی این صنعت تبدیل شد، ویتنام برای عرضه خودروی ملی‌اش به آمریکا برنامه‌ریزی می‌کند، ترکیه با ادعای فراوان کار خود را آغاز کرده و ما بدون هیچ تعارفی جا مانده‌ایم.