خودرو‌های پاک و دوست‌دار محیط زیست هر روز بیش از پیش مورد توجه قرار می‌گیرند. خودروسازان بزرگ جهانی اکنون از تولید پیشرانه‌های بزرگ و پر مصرف به سمت تولید موتور‌های کم حجم و سبز رفته‌اند. موتور‌های هیبرید نوعی از پیشرانه‌های نسل جدید است که امکان استفاده همزمان از برق و بنزین را در یک خودرو فراهم می‌کند.
هیبرید‌ها بر دو نوع هیبرید معمولی و پلاگ‌این هیبرید تقسیم می‌شوند. نوع اول در حقیقت خودرو‌هایی بنزینی هستند که به یک موتور برقی کوچک مجهز شده‌اند تا در سرعت‌های پایین با خاموش کردن پیشرانه بنزینی و روشن کردن موتور برقی به جای آن، مصرف سوخت اتومبیل کاهش یابد. این موتور الکتریکی به وسیله یک دینام و توسط موتور بنزینی هنگام حرکت شارژ می‌شود. دسته دوم، از همان پیشرانه الکتریکی کمکی بهره می‌برند، با این تفاوت که این بار، درگاه شارژ مستقیم برای آن‌ها در نظر گرفته شده است. خودرو‌های پلاگ‌این هیبرید امکان اتصال به برق 220 ولت شهری را دارند و از این جهت برای آینده‌ سیستم حمل و نقل، کاربردی‌تر است.
هفته گذشته در جریان برگزاری هفتمین دوره از جشنواره علمی دانشجویی حرکت در دانشگاه علم و صنعت ایران و به همت غرفه انجمن علمی دانشکده مهندسی خودرو، دو نمونه از خودرو‌های هیبریدی ساخت شرکت ایران‌خودرو برای دانشجویان و علاقه‌مندان به نمایش گذاشته شد. خودروی اول، یک دستگاه ایکو رانا هیبرید با رنگ جذاب سبز تابان بود که در سال 93 توسط رییس جمهور روحانی استارت زده شده بود. دومین خودرو که با اندکی تاخیر در آخرین روز جشنواره به دانشگاه رسید، ایکو دنا پلاس هیبرید سفید رنگی بود که سال گذشته در پنجمین همایش صنعت خودروی ایران، به عنوان یکی از دست‌آورد‌های گروه صنعتی ایران خودرو به نمایش درآمد.
پس از اختتامیه جشنواره حرکت در روز سه شنبه، انجمن علمی دانشکده مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت ایران، چهارشنبه 27 اردیبهشت 1397، برنامه‌ای ترتیب داد تا دانشجویان و اساتید امکان تست درایو با این دو اتومبیل را تجربه کنند. فضای استادیوم دانشگاه علم و صنعت برای انجام تست در نظر گرفته شد و با توجه به استقبال خوب از این برنامه، هر نفر می‌توانست تنها یک دور با هر یک از خودرو‌ها رانندگی کند. این برنامه با حضور و نظارت مهندسان شرکت تحقیق و توسعه موتور ایران خودرو (ایپکو) انجام گرفت و کارشناسان ایپکو در تمام مراحل، پاسخ‌گوی سوالات فنی دانشگاهیان بودند. آن‌چه در ادامه می‌خوانید، تجربه کوتاه اتومبیل فارسی از راندن خودروهای سبز شرکت ایران خودرو است.

 

ایکو رانا هیبرید
نکته مهم در برخورد نخست با ایکو رانا هیبرید، رنگ آمیزی جذاب بدنه است که با شعار‌های نوشته شده بر آن و هدف تولید آن نیز هم‌خوانی دارد. رنگ سبز بیانگر پاکی و دوستی با طبیعت است که به خوبی با ماهیت این رانا هیبرید سازگار است. به جز برچسب‌های نصب شده روی خودرو، تفاوت ظاهری خاصی با رانای بنزینی دیده نمی‌شود. تنها اختلاف جزئی، اضافه شدن یک درگاه شارژ اضافه در سمت چپ خودرو است که برای آن از درپوش باک بنزین پژو 405 استفاده کرده‌اند!
اما با بالا کشیدن اهرم کاپوت، تفاوت‌های بزرگ آشکار می‌شوند. مجموعه‌ای پیچیده از سیم‌های رنگارنگ که به یک موتور الکتریکی متصل شده‌ است. پیشرانه 4 سیلندر بنزینی نیز سر جای خود قرار دارد. از ویژگی‌های فنی پیشرانه ایکو رانا هیبرید، اعداد و ارقام رسمی وجود ندارد، اما به گفته مسئولان ایپکو دست آن‌ها برای افزایش توان خروجی و بیشینه سرعت این خودرو به وسیله برنامه‌نویسی کامپیوتر خودرو (ECU) باز است. نکته مهم این جا است که موتور‌ الکتریکی و بنزینی خودرو به صورت سری نصب شده‌ است. یعنی پیشرانه بنزینی نقشی در حرکت خودرو ندارد و تنها به شارژ کردن باتری‌ها می‌پردازد. به عبارتی این رانا هیبرید، یک اتومبیل پایه برق است.
با رها کردن کاپوت، دور خودرو چرخی زده و در صندوق عقب را باز می‌کنیم. باتری‌ها در این بخش جا نمایی شده است و فضای زیادی از صندوق بار را اشغال‌ کرده‌اند. ظرفیت باتری‌های به 14 کیلو وات ساعت می‌رسد و بنا به گفته مسئولان غرفه انجمن علمی، برای شارژ کامل آن‌ها به 4 ساعت زمان نیاز است. حال اگر فن‌آوری شارژ سریع در دسترس باشد، این زمان به کم‌تر از نیم ساعت کاهش می‌یابد. در صندوق عقب ایکو رانا هیبرید افزون بر پکیج باتری‌ها، تجهیزات لازم برای شارژ یک خودروی پلاگ‌این دیده می‌شود. بنا به شنیده‌ها، فن‌آوری لازم برای ساخت باتری‌ها و موتور برقی از چینی‌ها گرفته شده است.
در فضای داخلی ایکو رانا هیبرید، همان داشبورد رانا LX با همان کیفیت به چشم می‌خورد، اما وجود یک نمایش‌گر در میانه کنسول، توجه ما را به خود جلب کرد. این نمایش‌گر، که به وسیله مهندسان ایران خودرو توسعه داده شده، اطلاعات ضروری از وضعیت پیشرانه الکتریکی و شارژ باتری‌ها را به صورت گرافیکی نشان می‌دهد. به جای جعبه دنده دستی نیز یک جعبه دنده با صفحه شیفتر متعلق به جعبه دنده پژو 206 تیپ 6 دیده می‌شود. سوییچ را چرخانده و خودرو به آرامی روشن می‌شود. اگر پس از استارت خوردن پیشرانه وارد کابین شوید، به احتمال زیاد همچون نگارنده تصور می‌کنید که خودرو خاموش است! با خواباندن ترمز دستی و فشردن اولیه پدال گاز، خودرو به آرامی راه می‌افتد. با تخت گاز کردن پدال، ناگهان پیشرانه الکتریکی از خواب بیدار شده و رانا هیبرید با شتابی خیره کننده به جلو می‌تازد. در حقیقت این شتاب و تخلیه ناگهانی گشتاور، از آن مواردی بود که هرگز انتظارش را نداشتیم. ترمز‌گیری در سطح متوسطی قرار دارد و فرمان‌پذیری خودرو با وجود اینکه جعبه فرمان از نوع الکترو هیدرولیک است، اندکی سفت احساس می‌شود که البته به دلیل پرتوتایپ بودن این خودرو، طبیعی به نظر می‌آید.

 

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•  

ایکو دنا پلاس هیبرید
سال گذشته دنا پلاس به عنوان نخستین مدل ارتقا یافته از دنا، پا به بازار گذاشت. دنا پلاس به جز تفاوت‌های جزئی در ظاهر و آپشن‌ها، تمایز فنی خاصی با دنا نداشت، اما پس از آن ایران خودرو در بخش تحقیق و توسعه خود، طراحی سه محصول دیگر را بر پایه دنا پلاس برنامه‌ریزی کرده است. دنا پلاس توربو (که اکنون به بازار آمده است)، دنا پلاس اتوماتیک(که به زودی عرضه می‌شود) و دنا پلاس هیبرید که در مرحله آزمون و خطا قرار دارد.
ایران خودرو برای طراحی دنا پلاس هیبرید به سراغ بلژیکی‌ها رفته است. ایکو دنا پلاس هیبرید در بخش موتوری با رانا هیبرید تفاوت دارد، اما باتری‌‌های هر دو خودرو ساختاری یکسان دارند. ایکو دنا پلاس هیبرید در مقایسه با رانا هیبرید، تغییرات ظاهری بیش‌تری نسبت به نسخه بنزینی خود دارد. جای جای بدنه سفید این خودرو با تزیینات آبی رنگ همراه شده است تا باز هم، روح پاک و بدون آلاینده این دنا را جلوه دهد. در نمای جلو نوار کرومی دور جلوپنجره به رنگ آبی درآمده و یک اتیکت با عنوان ECO Blue روی شبکه آن چسبانده شده است. روی گلگیر‌های جلو یک آبشش تزیینی باز هم با همان نوشته به چشم می‌خورد. استیکر‌های مرتبط نیز همچون رانا روی در‌ها، درپوش موتور و آینه‌ها دیده می‌شوند. حتی کالیپر‌های دیسک ترمز‌ نیز به آبی رنگ آمیزی شده‌اند.
در نمای عقب همچنان تزیینات و نوار‌های آبی دیده می‌شود، اما به نظر می‌رسد که ایران خودرویی‌ها برای طراحی محل اتصال سوکت شارژ، خلاقیت بیش‌تری نسبت به رانا به خرج داده‌اند. درگاه شارژ دنا هیبرید در حقیقت روی در صندوق بار، زیر نشان ایران خودرو پنهان شده است.
با ورود به کابین، همان داشبورد آشنای دنا مقابل چشم‌های ما قرار می‌گیرد. جعبه دنده استفاده شده برای ایکو دنا پلاس هیبرید، در ظاهر و ساختار همچون رانا هیبریدی است. خلاف ظاهر آن که به جعبه دنده‌های اتوماتیک شباهت دارد، این در حقیقت یک جعبه دنده یک سرعته است که بر آن حالت‌های N، D و S دیده نمی‌شود. تنها می‌توان با مثبت و منفی دادن شیفتر، خودرو را به عقب و جلو هدایت کرد. حالت P نیز برای زمانی که خودرو در پارک باشد، در نظر گرفته شده است. نکته‌ای که هنگام رانندگی با ایکو دنا پلاس هیبرید به آن برخورد می‌کنید، عدم وجود شتاب هیجان انگیز رانا هیبرید در این خودرو است و باید گفت دنا پلاس هیبرید سواری به مراتب کسل کننده‌تری را به نسبت برادر کوچک‌ترش ارائه می‌دهد.
در روز آزمایش، بیش‌تر دانشجوها موفق به تیک آف با رانا هیبرید شدند، اما کم‌تر کسی توانست جیغ لاستیک‌های دنا پلاس هیبرید را در آورد. این موضوع می‌تواند ناشی از 3 سیلندر بودن موتور این خودرو و وزن بیش‌تر آن در مقایسه با رانا هیبریدی باشد. بیشینه سرعت دنا پلاس هیبرید به طور دقیق اعلام نشده است و مسئولان ایپکو از سرعت 140 کیلومتر بر ساعت صحبت می‌کنند، حال آن که در بنر‌های تبلیغاتی این خودرو، بیشینه سرعت 160 کیلومتر بر ساعت درج شده است.
موتور ایکو دنا پلاس هیبرید به گفته ایران خودرو 120 اسب بخار قدرت و 220 نیوتن‌متر گشتاور دارد. ما در روز آزمایش عدد 220 نیوتن‌متر را روی نمایشگر‌های گشتاور رانا هیبرید نیز مشاهده کردیم. دنا پلاس هیبرید با یک بار شارژ کامل، مسافت 90 کیلومتر را می‌پیماید. نکته مهم در رابطه با این خودرو، پکیج باتری‌های کوچک‌تر آن به نسبت رانا هیبرید است که در نتیجه فضای کم‌تری اشغال می‌کند.
این خودرو‌ها در صورت تولید، قیمتی نزدیک به 100 میلیون تومان خواهند داشت که در شرایط کنونی، تولید انبوه آن‌ها صرفه اقتصادی ندارد. انتظار می‌رود با تسهیلات دولتی و همکاری شهرداری در ساخت جایگاه‌های شارژ سریع، امکان عرضه آن‌ها با قیمتی ارزان‌تر به وجود آید و بستر‌های لازم برای استفاده از چنین خودرو‌هایی در سطح ایران نیز فراهم شود.

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•