بازار خودروهای امروزی کشور ایران به تبعیت از استانداردهای تغییر یافته در دو دهه گذشته صنعت خودروسازی جهان، به سمت و سوی گسترش محبوبیت و افزایش نرخ فروش خودروهای کراس‌اوور یا سگمنت CUV روی آورده است. اما هیچ کراس‌اووری نمی‌تواند جای خالی یک شاسی بلند حقیقی (SUV) دارای شاسی مستقل و سیستم انتقال نیرو چهار چرخ متحرک موقت با ضریب سنگین دنده کمک نظیر خودرویی چون بی‌ای‌دبلیو ۲۱۲ (BAW 212) صنایع خودروسازی ایلیا را پر کند. مخصوصا آن که این خودرو یک گزینه تولید داخل با قیمت نهایی بسیار رقابتی است.

داستان BAW 212

خودرو BAW 212 یک شاسی بلند آفرودی سایز متوسط از ساخته‌های شرکت BAW (Beijing Automobile Works) کشور چین است که ریشه‌ای کاملا نظامی دارد. طراحی این شاسی بلند به میانه دهه ۱۹۶۰ میلادی و با الهام‌گیری بسیار قوی از ساخته‌های شرکت یوآز (UAZ) روسیه و بخصوص مدل UAZ 469 باز می‌گردد. یک شاسی بلند نظامی در سگمنت خودروهای نیم تن از ساخته‌های شوروی سابق که بدون تردید در تک تک محصولات سینمایی مربوط به دوران جنگ سرد، خودنمایی می‌کند.

تاسیس ابتدایی برند BAW به سال ۱۹۵۳ میلادی بازمی‌گردد اما این شرکت در گذر زمان در اختیار خودروسازان بزرگ دیگر کشور چین از جمله گروه FAW و گروه BAIC قرار گرفت و تاریخ پرفراز و نشیبی را سپری کرد. بدون ورود به داستان پیچیده صنعت خودروسازی کشور چین و بررسی مو به مو تاریخچه سردرگم کننده این برند، این را بدانید که برند BAW از سال ۲۰۱۵ در اختیار بخش خصوصی چین قرار گرفته که احیا دوباره و البته قدرتمند این نام را در سال ۲۰۲۰ به همراه داشت.

مدل ۲۱۲ شرکت BAW که در گذر زمان و تحت تملک شرکت‌های خودروسازی چینی با نام‌های مختلف دیگری نظیر BJ212 و BJ2020 نیز شناخته شد و در نسخه‌های مختلف نیز به تولید رسید، از سال ۲۰۲۴ و به عنوان یک برند انحصاری از زیرمجموعه‌های شرکت BAW در مدلی کاملا جدید و به‌روز با پیروی از اصول طراحی و استانداردهای مدرنیته صنعت خودروسازی روانه خط تولید شد تا امروز در ایران نیز شانس تولید در نمونه مونتاژی از سوی صنایع خودروسازی ایلیا را داشته باشد.

ویژگی‌های یک بیراهه نورد برتر

یک شاسی بلند حقیقی متعلق به سگمنت SUV، به ناچار باید از چند خصوصیت فنی برخوردار باشد. ویژگی‌هایی که نه صرفا برای پز دادن و احساس لوکس‌گرایی، بلکه به منظور افزایش قابلیت‌های بیراهه‌نوردی و آفرود سواری به خودرو اضافه می‌شوند تا توانایی‌های عبور از مسیرهای سنگین آفرودی تضمین شود.

از این رو BAW 212 در پشت ظاهر کلاسیک و نظامی خود، از یک شاسی مستقل نوع نردبانی بهره می‌گیرد که به در اصطلاح تخصصی خودرویی Body on Frame خطاب می‌شود. به این معنا که اتاق خودرو یک پوسته مستقل و کاملا جدا از شاسی است و بر خلاف خودروهای رایج مونوکوک یا Unibody، از شاسی و اتاق یکپارچه و پیوسته برخوردار نیست.

این ترکیب طراحی که هنوز هم در میان خودروسازان بیراهه‌نورد تخصصی جهان از جمله محصولات برند جیپ رایج است، برترین گزینه ممکن برای یک بیراهه‌نورد واقعی به حساب می‌آید چرا که مستقل بودن شاسی از اتاق به معنای تحمل تنش‌های پیچشی بیشتر، بهبود واکنش سیستم تعلیق در ناهواری‌ها و توانایی بهتر در بیراهه‌نوردی است.

این طراحی فنی BAW 212 را قادر می سازد تا با استفاده از تایرهای استاندارد، دارای فاصله کف اتاق از سطح زمین (Clearance) معادل با ۲۳۵ میلی‌متر و توانایی عبور از آب با عمق قابل توجه ۸۵۰ میلی‌متر برخوردار باشد. فاصله‌ای که تقریبا در هیچ کراس‌اووری شاهد آن نخواهید بود.

همچنین، زاویه ورود و خروج به ترتیب برابر با ۳۶ و ۴۰ درجه و همچنین زاویه شکست (Brake-Over Angle) معادل ۲۳.۶ درجه است. لازم به تاکید است که تنها با ایجاد تعییرات جزئی در تایرهای استاندارد خودرو و استفاده از تایرهای سایز بزرگ‌تر گُل درشت آفرودی، نه تنها این زاویه‌ها به شکل خیره کننده‌ای بهبود می‌یابد، بلکه بر توانایی‌های آفرود خودرو به شکل چشم‌گیری افزوده شده که نشان دهنده توانایی‌های ارتقا فنی و بهبود قابلیت‌های خودرو با صرف کم‌ترین هزینه است. موارد مهم ذکر شده مستقیما از ریشه نظامی ساختار فنی و طراحی ابتدایی BAW 212 نشات می‌گیرد که حتی در بیشتر خودروهای بیراهه نورد هم کلاس آن نیز به چشم نمی‌آید.

از یاد نبریم که این شاسی بلند آفرودی به یک پیشرانه ۲.۰ لیتری چهار سیلندر توربوشارژر به توان ۲۳۱ اسب بخار و گشتاور قابل توجه ۲۹۰ نیوتون.متر مجهز شده است که وظیفه به حرکت درآوردن وزن قابل توجه ۲۱۵۰ کیلوگرمی آن را بر عهده دارد.

گیربکس منتخب یک نمونه ۸ سرعت اتوماتیک نوع AT است که در میان شاسی بلندهای آفرودی اتوماتیک، از بهترین گزینه‌های ممکن به حساب می‌آید. گیربکس‌های اتوماتیک نوع AT به صورت ذاتی گیربکس‌هایی بادوام، دارای طول عمر مفید قابل توجه، قابلیت تحمل گشتاور و تنش زیاد و هزینه‌های نگهداری بسیار پایین هستند. از آن گذشته، داشتن ۸ ضریب دنده مختلف در این گیربکس به معنای قابلیت انتخاب مناسب‌ترین ضریب ممکن به موازات بیشینه گشتاور پیشرانه در تمامی سناریوهای ممکن در مسیرهای بیراهه نوردی و حفظ کنترل دقیق خودرو از سوی راننده است.

این سیستم انتقال نیرو به یک گیربکس کمکی یا Transfer Case دارای دو ضریب سنگین و سبک با قابلیت انتقال نیرو چهار چرخ متحرک موقت انتخابی (4WD) مجهز است که به صورت الکترونیکی از داخل کابین فعال می‌شود و در صورت نیاز می‌تواند گشتاور را به صورت مساوی (۵۰-۵۰) بین محور جلو و عقب تقسیم کند.

اما این پایان توانایی‌های آفرود BAW 212 نیست. این خودرو همان‌طور که انتظار می‌رود، به قفل دیفرانسل عقب مجهز شده است. یک آپشن بسیار کاربردی و رایج در میان خودروهای دو دیفرانسیل شاسی مستقل که در بازار ایران نیز به خوبی شناخته شده است. اما این شاسی بلند توانمند برای تکمیل لیست آپشن‌های پراستفاده و اثبات طراحی نظامی خود، در محور جلو و دیفرانسیل مرکزی نیز به قفل‌های مستقل مجهز است تا تنها شاسی بلند آفرودی تولیدی بازار کشور باشد که از سه قفل دیفرانسیل مجهزا بهره می‌گیرد.

استفاده از سه قفل دیفرانسیل جلو، مرکزی و عقب به این معنا است که عملا هیچ سناریویی وجود ندارد که BAW 212 در آن احساس واماندگی کند. این ویژگی در میان خودروهای آفرودی به اندازه‌ای نادر است که به صورت استاندارد تنها بر گروه معدودی از خودروهای تراز اول جهان، نظیر برخی از نسخه‌های برند جیپ و برخی تیپ‌های مرسدس بنز G کلاس یافت می‌شود.

BAW 212 و رقبا

با وجود موارد یاد شده، نباید فراموش کرد که این شاسی بلند جدید در بازار ایران تنها نیست. اگر قرار باشد BAW 212 را به درستی مورد سنجش قرار دهیم، باید از رقبای مطرح هم کلاس نظیر تانک ۳۰۰ شرکت GWM، مانیان ترا S15 (نیسان ترا) گروه خودروسازی DFM و هاوال H9 جدید نیز یاد کنیم. در میان گزینه‌های مطرح شده، گزینه مانیان ترا نمونه مونتاژی است و از سوی دیگر نیز تولید تانک 300 نیز به تازگی آغاز شده است.

همان‌طور که مشهود است، هر چهار خودرو از دیدگاه توان و گشتاور خروجی بسیار به یکدیگر نزدیک هستند. همچنین تعداد ضریب دنده‌های گیربکس، نوع گیربکس و سیستم انتقال نیرو آن‌ها نیز با یکدیگر برابر است. اما BAW 212 به صورت استاندارد با ریم های آلیاژی ۱۷ اینچ به بازار عرضه می‌شود که در مقایسه با استاندارد روز بازار کوچک و از مد افتاده جلوه می‌کند. اما به خاطر داشته باشید که کوچک‌تر بودن ابعاد ریم‌ها به معنای قابلیت استفاده از تایرهای دارای فاق بلندتر است. در بیراهه‌ نوردی و آفرود، داشتن فاق بلندتر در تایرها هم به نرمی و کیفیت سواری خودرو اضافه می‌کند و هم در عبور از بیراهه‌ها، قابلیت کشش تایر را با کم کردن از میزان باد به شکل محسوسی افزایش می‌دهد. به عبارت بهتر، استفاده از ریم‌های کوچک‌تر در خودروهای آفرودی یک مزیت است و نه محدودیت.

BAW 212 کم‌ترین طول کلی را در بین رقبا در اختیار دارد. اما با این حال از دیدگاه فاصله محورها که به عنوان یکی از کلیدی‌ترین اندازه‌های تعیین کننده حجم فضای داخلی کابین شناخته می‌شود، حتی از هاوال H9 که یک شاسی بلند ۷ نفره به حساب می‌آیند نیز کشیده‌تر است.

این مهم نشان می‌دهد که با قرارگیری محورها در بیرونی‌ترین نقطه ممکن، تلاش بر آن بوده است تا فضای نشیمن تحت تاثیر طول کمتر خودرو قرار نگیرد. به عبارت دیگر، BAW 212 ضمن عرضه فضای داخلی جادار و بسیار راحت، با داشتن طول کم‌تر خودرویی با قابلیت کنترل راحت‌تر در ترافیک شهری و فضاهای محدود است.

اصالت طراحی

از مهم‌ترین ویژگی‌های BAW 212 جدید صنایع خودروسازی ایلیا باید به داشتن طراحی گذشته‌گرا یا رترو (Retrospective Design) آن اشاره کرد که به معنای الهام‌گیری مستقیم از نسخه قدیمی و پیروی از اصول شکل دهنده نسخه کلاسیک این خودرو است.

این مهم نه تنها طراحی کلاسیک و بسیار جذاب مشابه یوآز ۴۶۹ را در آن حفظ کرده است بلکه ظاهری خشن، جنگجو و بیراهه طلب را به تصویر می‌کشد که تا امروز سابقه‌ای فراتر از هفت دهه حضور در بازار خودروهای نظامی و تجاری داشته و با به همراه داشتن تکنولوژی‌های روز خودروسازی بین المللی، سواری راحت و بی‌دردسر در مسیرهای ناهوار آفرودی را به سرنشینان هدیه می‌دهد.

طراحی بیرونی BAW 212 کاملا عضلانی در ترکیب با المان‌های مدرنیته است. به عنوان مثال، اتاق جعبه‌ای، گلگیرهای بیرون زده در اتصال به ساختار جلوپنجره و کاپوت بلند خودرو المان‌هایی است که مستقیما از یوآز ۴۶۹ و نسخه‌های قدیمی ۲۱۲ الهام گرفته و قدمت آن حداقل به دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ میلادی تعلق دارد ولی این خطوط در نسخه جدید BAW 212 مورد بهبود و ارتقا قرار گرفته تا با استانداردهای طراحی و تناسبات هندسی روز صنعت خودروسازی هماهنگی بیشتری داشته باشد.

BAW 212 نه تنها زبان طراحی و المان‌های الهام گرفته بیرونی خود متعلق به دهه‌های گذشته را از دید پنهان نمی‌کند، بلکه با استفاده از لوگو 212 بجای لوگو شرکتی BAW در جای‌جای بدنه از جمله لبه کاپوت و در صندوق عقب، غربیلک فرمان، کنسول میانی و دوخت بخیه روی صندلی‌ها نشان می‌دهد که نام ۲۱۲ نه صرفا یک مدل قدیمی از ساخته‌های کلاسیک این شرکت خودروساز، بلکه بخشی از هویتی تاریخی این خودروساز است که در سری جدید محصولات BAW به یک برند انحصاری بدل شده و پرچم‌دار شناخته شده و تاریخ‌ساز این شرکت خواهد بود.

بخشی از این سبک طراحی را در خودرویی چون تانک ۳۰۰ نیز شاهد هستیم. تفاوت اینجا است که با وجود جذابیت بصری نمای بیرونی، تقریبا تمامی المان‌های تانک ۳۰۰، از چراغ‌های جلو و سبک طراحی سیستم روشنایی در روز، گلگیرها، اتاق مکعب مستطیلی و حتی برخی المان‌های طراحی داخلی کابین، ترکیبی از ویژگی‌های مختلف الهام گرفته از خودروهای برندهای مطرح نظیر جیپ، فورد و مرسدس بنز است و ارتباطی به گذشته و تاریخچه خودرو ندارد.

از سوی دیگر، هاوال H9 نیز زبان طراحی جدیدی را در پیش گرفته است که بی‌شباهت به شاسی بلندهای آمریکایی دهه ۱۹۷۰ آمریکا و سبک طراحی سری دیفندر شرکت لندروور نیست. این مهم نشان دهنده اهمیت و فراگیری سبک طراحی گذشته‌گرا در صنعت خودروسازی و تلاش خودروسازان روز برای بازگشت دوباره به المان‌های طراحی شناخته شده قدیم است.

اما مانیان ترا مستقیما از طراحی مدل سابق (پیش از فیس لیفت) نیسان ترا الهام گرفته و فاقد المان‌های مدرن امروزی است که در خودروهایی چون BAW 212، تانک ۳۰۰ و هاوال H9 شاهد آن هستیم.

امکانات کاربردی

ویژگی‌های رفاهی و ایمنی BAW 212 منطبق با سلیقه روز بازار ایران سفارش گذاری شده است. اما از آن مهم‌تر، توجه صنایع خودروسازی ایلیا به ارائه ویژگی‌هایی است که برای یک بیراهه نورد واقعی، دارای اولویت و کاربری بوده و صرفا جنبه تبلیغات نداشته باشد.

به عنوان مثال، BAW 212 از ۸ حالت مختلف رانندگی بهره می‌برد که از سوی راننده قابل تعیین است. این هشت حالت شامل استاندارد، اقتصادی، اسپرت، برفی، شن، صخره، گل و لای و آب است که تمامی سناریو‌های ممکن در بیراهه نوردی را پوشش داده و قابلیت‌های خودرو را منطبق بر نیازهای فنی در هر سناریو تنظیم می‌کند.

سیستم‌های کنترل حرکت در سرازیری و سربالایی به همراه دوربین ۳۶۰ درجه و سنسورهای پارک جلو و عقب کاملا کاربردی و در تناسب با استانداردهای روز بازار ایران در نظر گرفته شده‌اند. همچنین به منظور آسایش هرچه بیشتر راننده در سفرهای طولانی و پر فراز و نشیب آفرود، صندلی مالک به همراه گرم‌کن و ماساژور به بازار عرضه خواهد شد.

جای تردید نیست که جذاب‌ترین ویژگی BAW 212، بهره گرفتن آن از سه قفل دیفرانسیل انحصاری است. بیشتر خودروهای آفرودی ارائه شده در بازار ایران با استفاده از دیفرانسیل لغزش محدود (LSD) یا قفل دیفرانسیل تنها در محور عقب، تلاش در بهبود توانایی‌های فنی محصول خود در مسیرهای بیراهه دارند.

اما BAW 212 چند قدم فراتر رفته و به منظور دستیابی به حداکثر قابلیت‌های این خودرو آفرودی نوین، اقدام به ارائه سه قفل دیفرانسیل انحصاری برای محور جلو، عقب و دیفرانسیل مرکزی کرده است. این مهم از این رو دارای اهمیت است که یک بیراهه نورد باتجربه بر حسب سناریو محقق شده در آفرود سنگین، می‌تواند با تکیه بر سه قفل دیفرانسیل تعبیه شده در BAW 212، نوع انتقال نیرو به محورهای خودرو را به دقت تعیین و تنظیم می‌کند.

این ویژگی پیش‌تر در هیچ یک از شاسی بلندهای عرضه شده به بازار ایران در دسترس نبود اما حالا BAW 212 اولین خودرو مونتاژی کشور به حساب می‌آید که تا این اندازه با تمرکز بر آفرود سواری حرفه‌ای و بیراهه نوردی سنگین ستاپ شده است.

قیمت، فاکتور تعیین کننده

آنچه در مسیر فروش خودروهای بیراهه نورد امروزی بازار نظیر تانک ۳۰۰، مانیان ترا و هاوال H9 قرار می‌گیرد، قیمت تمام شده خودرو در بازار برای مشتری نهایی است. خودروهایی چون هاوال H9 و تانک ۳۰۰ به دلیل داشتن ذات وارداتی، قیمت نهایی قابل توجهی به همراه دارند. این قیمت تا زمانی که این خودروها با سرمایه گذاری سنگین و در تیراژ انبوه روانه خط تولید داخلی نشوند، کاهش نخواد یافت.

مانیان ترا نیز با یدک کشیدن نام برند معتبر نیسان، حتی در نسخه مونتاژی نیز دارای قیمت تمام شده قابل توجه است. اما صنایع خودروسازی ایلیا از همان ابتدا به BAW 212 به چشم یک بیراهه نورد شاسی مستقل توانمند مونتاژی نگاه کرد. نتیجه آن است که عرضه این خودرو به بازار کشور تنها در نسخه تولید داخل انجام خواهد گرفت. اهمیت این نکته در شکستن قیمت نهایی، فراهم بودن زیرساختای گسترده ارائه خدمات و تامین قطعات در سراسر کشور به سود مشتری خلاصه خواهد شد.