مزدا MX-5 یکی از محصولات به یادماندنی و نمادین مزدا است. رودستری کوچک و سبک که توانست در دورانی که بازار از خودروهای روباز کوچک و اقتصادی خالی بود، تحولی شگفت‌انگیز بیافریند. مزدا MX-5 که در آمریکا با نام میاتا عرضه می‌شد در آخرین سال‌های دهه‌ی 80 میلادی معرفی شد. با چراغ‌های مخفی، بدنه‌ای با خطوط محدب و یک موتور جمع‌وجور ۱.۶ لیتری ۱۱۶ اسب بخاری، انگار بشارت‌دهنده سال‌های سرخوشی و بی‌خیالی دهه 90 بود. مجله معتبر اتومبیل در همان سال ۱۹۹۰ میاتا را به عنوان خودروی سال انتخاب کرد و فروش نزدیک به ۳۰۰ هزار دستگاه در بازار آمریکا به معنای ورودش به بخشی از فرهنگ خودرویی این کشور بود.
پشت این نام و موفقیت یک طراح خوش‌فکر قرار داشت: تام ماتانو. مردی اهل ناگاساکی ژاپن که علاقه به خودرو او را به مهاجرت به آمریکا تشویق کرد. بعد از فارغ‌التحصیلی از کالج طراحی آرت سنتر کالیفورنیا، ماتانو به استخدام جنرال موتورز درآمد. بعد از مدتی قید زندگی در آمریکا را زد و به آلمان رفت تا خلاقیتش را در اختیار باواریایی‌ها بگذارد اما سرانجام در سال ۱۹۸۳ به خودروساز هم‌میهنش مزدا پیوست و آن‌جا بود که MX-5 یا میاتای افسانه‌ای از میان خطوط و طرح‌های او بر روی کاغذ جان گرفت وتاریخ‌ساز شد.
ماتانو در مصاحبه‌ای در سال ۲۰۲۳ بزرگ‌ترین چالش در طراحی یک خودرو را جان به در بردن طراحی اولیه از زیر ذره‌بین سختگیرانه بخش فنی و تولید دانست. برای او مهم بود تا خودرویی که در نهایت از خط تولید خارج می‌شود جوهره طرحی که بر روی کاغذ آورده را حفظ کرده باشد و به نظر خودش در طول سال‌های حضورش در مزدا که مدل‌هایی چون RX-7 FD، MX-6 و مزدا ۳ تحت نظر او عرضه شدند، این ویژگی به نمایش گذاشته شده بود.
او در پاسخ به این سؤال که «تفاوت‌ها و شباهت‌های طراحان نسل‌های مختلف چیست؟» تأثیر فناوری‌های جدید، مواد و روش‌های تولید را در کنار مقررات تازه مثل ایمنی یا مصرف سوخت بسیار مهم دانست.
ماتانو کسی بود که به گفته خودش فرصت «بهره بردن از استعدادهای درجه یک جهانی و کسب دانش و تجربه از آن‌ها در طول سال‌های کار در آمریکا، اروپا و ژاپن» را به دست آورده بود و با پرورش استعدادی چون ایکو مائدا به عنوان مسئول طراحی مزدا، با خیالی آسوده فعالیت‌های شرکت محبوبش را دنبال می‌کرد.
تام ماتانو در ۲۲ سپتامبر ۲۰۲۵ چشم از جهان فروبست تا دنیای خودروسازی و شرکت مزدا یکی از چهره‌های مهم و تأثیرگذارش را از دست بدهد.
گزارش