خودروهای الکتریکی آینده صنعت خودروسازی هستند و یکی از سوالاتی که مدام در این عصر جدید مطرح می‌شود این است که «رنج این خودروی الکتریکی چقدر است؟» در واقع نگرانی‌های مربوط به مسافت قابل‌پیمایش این محصولات، یکی از موضوعات پرتکرار و موردبحث چند سال گذشته دنیای خودرو بوده است. اما پاسخ به این سوال چندان آسان نیست چون چرخه‌های تست استاندارد مختلفی برای محاسبه میزان مسافت قابل‌پیمایش خودروهای الکتریکی وجود دارد.

در واقع، ۴ تست رنج رایج در سراسر دنیا دیده می‌شود. اولین آن‌ها EPA است که مخفف Environmental Protection Agency است. سپس Worldwide Harmonised Light Vehicle Test Procedure را داریم که با عبارت WLTP از آن یاد می‌شود. اروپایی‌ها بیشتر به چرخه نسبتا قدیمی NEDC یا New European Driving Cycle اعتماد می‌کنند و در نهایت، چینی‌ها از چرخه تست مخصوص خود که CLTC یا China Light Duty Vehicle Test Cycle نام دارد استفاده می‌کنند.

از بین این موارد، چرخه‌های تست NEDC و CLTC معمولا بخشنده‌تر هستند ولی سیستم امتیازدهی EPA کمی دقیق‌تر است چون خودروهای الکتریکی را در شرایط واقعی جاده‌ای و رانندگی آزمایش می‌کند. چرخه آزمایش WLTP نیز نسبتا دقیق است و در مقایسه با آزمایش‌های واقعی جاده‌ای، میزان دقت ۸۰ تا ۹۰ درصدی را از خود ثبت کرده است. البته که روش‌های دقیق‌تری هم برای درک بهتر این چرخه‌ها و تفاوت‌هایی که با یکدیگر دارند وجود دارد.

تست رنج EPA چیست؟
تست رنج EPA برای خودروهای الکتریکی، فرآیند آزمایش چندچرخه شهر/بزرگراه نام دارد. این آژانس، خودروهای الکتریکی را روی دینامومتر (توان‌سنج) و در چند چرخه مختلف آزمایش می‌کند. فرآیند آزمایش از شارژ خودرو شروع می‌شود. آن‌ها پس از شارژ کامل، خودرو را پارک و به مدت یک شب رها می‌کنند. صبح فردا، مسئولان EPA خودرو را روی دینناموتور می‌گذارند و فرآیند تخمین رنج را آغاز می‌کنند.

خودروی الکتریکی موردآزمایش در چند چرخه رانندگی شهری و بزرگراهی قرار می‌گیرد و این فرآیند تا زمانی که باتری خودرو شارژ داشته باشد، ادامه می‌یابد. بعد از پایان شارژ باتری و زمانی که خودرو دیگر نمی‌تواند حرکت کند، آن‌ها رنج اولیه به‌دست‌آمده را ضربدر عدد ۰.۷ می‌کنند تا امتیاز نهایی خودروی تست‌شده را به دست بیاورند. سازمان EPA با استفاده از این روش، میزان مصرف سوخت متوسط و کارکرد متوسط خودرو را تخمین می‌زند.

تست رنج WLTP چیست؟ چه تفاوتی با NEDC دارد؟
بعد از رسوایی فولکس‌واگن در سال ۲۰۱۵ که به دیزل‌گیت معروف شد، اتحادیه اروپا تصمیم گرفت که فرآیند تست جدیدی برای خودروها تعیین کند. نتیجه این تصمیم، چرخه تست WLTP شد. پیش از آن، فرآیند تست NEDC قرار داشت که در دهه ۷۰ میلادی توسعه یافته بود و از استانداردهای نسبتا تاریخ‌گذشته‌ای استفاده می‌کند. به همین خاطر است که مصرف سوخت و ارزیابی‌های اعلام‌شده در چرخه NEDC چندان نزدیک به واقعیت و قابل اتکا نیستند.

در مقابل، فرآیند تست WLTP ارزیابی دقیق‌تری نسبت به شرایط واقعی ترافیکی دارد. آزمایش‌های انجام‌شده در این تست،‌ ۲۰ درصد مصرف و رنج الکتریکی بیشتر نسبت به چرخه NEDC را نشان می‌دهد. دلیل این اختلاف نسبتا بزرگ این است که شرایط به کاررفته در چرخه تست ELTP، نزدیک‌تر به واقعیت است. این تست از دوره‌های رانندگی طولانی‌تر استفاده می‌کند و عوامل دنیای واقعی مثل روشن یا خاموش بودن تهویه مطبوع، قطعات الکترونیکی درون خودروها و سایر مسایل مرتبط را هم لحاظ می‌کند. مصرف سوخت متوسط و رنج الکتریکی آن نیز از گستره سرعتی وسیع‌تری (۴۵ کیلومتر در ساعت تا ۱۳۰ کیلومتر در ساعت) به دست می‌آید.

البته که چرخه WLTP مشکلات خودش را هم دارد. به عنوان مثال، دمای هوا در طول آزمایش‌ها به شکل سفت و سختی کنترل و محدود می‌شوند. خودروهای الکتریکی معمولا در شرایط آب‌وهوایی سرد یا برفی، بخشی از قدرت الکتریکی و مسافت قابل‌پیمایش خود را از دست می‌دهند. به همین خاطر، صاحبان خودروهای الکتریکی که در شهرها و مناطق سردسیر هستند، معمولا مسافت قابل‌پیمایش کم‌تری نسبت به آن‌چه که چرخه WLTP به آن‌ها وعده داده بود را تجربه می‌کنند.

تست رنج CLTC چیست؟
در دنیای خودروهای الکتریکی، چینی‌ها تنها خودروسازهایی هستند که هنوز از چرخه NEDC برای آزمایش مسافت قابل‌پیمایش خودروهای الکتریکی خود استفاده می‌کنند. آمریکایی‌ها بیشتر وابسته به EPA هستند و اروپایی‌ها و ژاپنی‌ها سراغ WLTP می‌روند. البته که چین این چرخه را کمی متحول کرده و استانداردهای جدید مصرف سوخت مربوط به بازار داخلی خود را در آن گنجانده است. این سیستم جدید، CLTC نام گرفت و مسئولان چینی قول دادند که نتایج آن بسیار مطمئن‌تر و دقیق‌تر از فرآیند قدیمی NEDC خواهد بود.

استاندارد جدید CLTC شامل سه فاز تست مجزا (رانندگی در سرعت‌های آهسته، متوسط و سریع) می‌شود. فرآیند تست ۳۰ دقیقه طول می‌کشد و خودرو در مجموع، مسافتی برابر با ۱۴.۵ کیلومتر را طی می‌کند. از جهاتی، CLTC را می‌توان نسخه چینی WLTP دانست. البته که تفاوت‌هایی هم بین این دو فرآیند تست وجود دارد. یکی از آن‌ها، مدت درجا زدن خودرو در حین تست مصرف سوخت متوسط است. در چرخه تست CLTC، این فرآیند دو برابر طولانی‌تر از تست‌‌های انجام‌شده در چرخه NEDC است. همچنین، خودرو توقف‌های بیشتری در CLTC نسبت به WLTP دارد و محدودیت سرعت CLTC نیز ۱۱۴ کیلومتر در ساعت است که از هر دو چرخه تست WLTP و NEDC کم‌تر است.

تفاوت‌ها و شباهت‌ها: کدام دقیق‌تر است؟
به نظر می‌رسد که ارزیابی EPA از خودروهای الکتریکی، دقیق‌تر از سایر چرخه‌های تست رنج باشد. یافته‌های این سازمان معمولا ۱۱ درصد کم‌تر از چرخه WLTP است. به عبارتی، اگر خودرویی الکتریکی در رنج WLTP،‌ مسافت قابل‌پیمایشی برابر با ۱۰۰ کیلومتر داشته باشد،‌ در رنج EPA، این عدد به ۸۹ کیلومتر (۱۱ درصد کم‌تر) افت می‌کند.

از طرفی و طبق اطلاعات منتشرشده توسط منابع چینی، ارزیابی‌های CLTC معمولا بالاتر از هر دو رنج WLTP و NEDC است. به عنوان مثال، اگر یک خودروی الکتریکی ۳۹۸ کیلومتر رنج WLTP و ۴۸۴ کیلومتر رنج NEDC داشته باشد، ارزیابی چرخه CLTC از آن به ۵۰۹ کیلومتر می‌رسد. دلیل این اختلاف این است که مقامات چینی می‌خواستند استاندارد تست جدیدی داشته باشند که جاده‌های چین، شرایط ترافیکی این کشور و عادات رانندگی چینی‌ها را هم در نظر بگیرد. به همین خاطر، با ارزیابی‌های نسبتا خوشبینانه‌تری در چرخه CLTC مواجه هستیم.

با این حال، خوشبینانه بودن الزاما به معنای دقیق‌تر بودن نیست. طبق داده‌های حقیقی ثبت‌شده، تست رنج WLTP از CLTC دقیق‌تر است و ارزیابی نهایی آن از خودرهای آزمایش‌شده،‌ اختلاف ۱۵ تا ۲۵ درصدی را نسبت به CLTC نشان می‌دهد. البته که با رایج‌تر شدن خودروهای الکتریکی چینی و ورود آن‌ها به بازارهای اروپایی، برندهای بیشتری نیز به سمت استفاده از چرخه CLTC می‌روند. حتی تسلا نیز رنج خودروهای الکتریکی خود را بر مبنای این چرخه به‌روزرسانی می‌کند.

در نهایت می‌توان به این نتیجه رسید که برای کاربران چینی خودروهای الکتریکی، تست رنج CLTC از سایر فرآیند‌ها دقیق‌تر است چون ویژگی‌های جاده‌ای و رانندگی چین را در نظر می‌گیرد. البته که صاحبان خودروهای الکتریکی در سایر نقاط دنیا نیز می‌توانند از این چرخه استفاده کنند اما بهتر است داده‌های مربوط به تست رنج‌های WLTP و مخصوصا EPA را هم در نظر بگیرند و به یک میانگین کلی از آن‌ها برسند. البته اگر خودروی الکتریکی قرار است عمده کارکرد خود را در شرایط آب‌وهوایی سرد و برفی بگذراند، بهتر است از نتایج فرآیند تست WLTP دوری کرد.