ایران‌خودرو روز گذشته خط تولید پژو 301 را افتتاح کرد. بدون حضور پژو. بدون اجازه پژو. حتی جالب این که در واکنش به پژو که ایران‌خودرو را از این کار منع کرده بودند، ایران خودرو با رفتاری قلدر مابانه بر انجام آن تاکید دارد و می‌گوید حتی اگر بخواهیم از نشان پژو نیز استفاده می‌کنیم. 

پیش از این که بخواهیم به تحلیل این مساله بپردازیم، بهتر است یک داستان مشابه را از کتاب راننده‌های برگزیده، نوشته گرگ اندرسون و ترجمه مصطفی جعفری مرور کنیم. اتفاقی که هر چند منجر شد انگشت اتهام افکار عمومی به سمت چری نشانه گرفته شود، اما در نهایت چری را به برنده یک جنگ تجاری تبدیل کرد.
"زمانی که ارتباط میان چری و خودرو‌سازی شانگهای که اساسا مایل به همکاری با چری نبود، توسط ووبانکو، قائم مقام نخست وزیر چین در آن زمان شکل گرفت، مذاکرات میان طرفین تا آن جا پیش رفت که مقرر شد چری با واگذاری 20 درصد سهامش به خودروسازی شانگهای،‌ مجوز تولید خودرو با نام تجاری شانگهای-چری را به دست آورد. چند سال بعد، هنگامی که چری توسط جنرال‌موتور، شریک خودرو‌سازی‌شانگهای، به نقض قانون مالکیت معنوی و کپی کردن طرح شورولت اسپارک متهم شد، کلیه توافقات صورت گرفته میان دو شرکت تا مرز ابطال پیش رفت. اسپارک بر اساس پلت‌فرم دوو ماتیز که بعد از ورشکستگی توسط جنرال موتورز خریداری شده بود، برای عرضه در بازار چین تا پایان سال 2003 طراحی شد، اما چری روی دست جنرال موتورز بلند شد و در همان سال چند ماه زودتر کیوکیو (ام‌وی‌ام 110) را به بازار عرضه کرد، اما واقعا کیوکیو تا چه حد به اسپارک شبیه بود؟ زمانی که جنرال موتورز برای نحوه برخورد با نقض آشکار حق مالکیت معنوی خود توسط چری از شریک خود، خودروسازی شانگهای، در خواست مشاوره کرد، به هیچ عنوان از رابطه این دو شریک اطلاعی نداشت. جنرال موتورز سه بار سعی کرد که شکایت خود را به صورت قضایی پیگیری کند، دو بار در چین و یک بار در کره جنوبی، اما هیچ‌گاه موفق نشد ثابت کند که چری طرح و اطلاعات کیوکیو را به طور غیر قانونی به دست آورده است. این پرونده به طرز شگفت‌آوری به نفع چری مختومه شد."
برداشت اصلی که می‌توان از این داستان داشت این است که با وجود این که چری به اطلاعات کافی برای ساخت شورولت اسپارک دسترسی داشت، اما دست به چنین کاری نزد. در واقع چری با تغییراتی اندک در طراحی این خودرو، آن را با نام تجاری خودش روانه بازار کرد. این مساله را نباید فراموش کرد که زمان رخداد این ماجرا چری تازه فعالیت خود را در صنعت خودروسازی آغاز کرده بود و هیچ اعتباری در بازار نداشت. با این حال به جای این که سرمایه خود را برای ترویج نام شورولت به کار ببرد، بر توسعه برند خود متمرکز شد.
اکنون با اختلافی کم‌تر از دو دهه در جغرافیای ایران داستانی مشابه در حال تکرار است. پژو که در دور قبلی تحریم‌ها ایران را ترک کرده بود تا بتواند برنامه حضورش در بازار آمریکا را عملی کند، پس از امضای برجام دوباره به ایران آمد. این بار قرار بود قرارداد قرص و محکم‌تر از گذشته باشد و برای تولید سه مدل‌ جدید این شرکت در ایران برنامه‌ریزی شده بود. 2008، 208 و 301. با این حال با خروج آمریکا از برجام، پژو باز هم بازار ایران را ترک کرد. بدعهدی‌های پژو تمامی ندارد، اما چرا ایران‌خودرویی‌ها باز هم آب را در آسیاب پژو می‌ریزند؟
یک سال از خروج پژو از ایران می‌گذرد و تمام بدنامی‌ها و درماندگی‌ها در تاخیر تحویل پژو 2008 برای ایران‌خودرو مانده است. 60 میلیون یورو سرمایه برای راه‌اندازی خط تولید پژو 301 از جیب ایران‌خودرو رفته است و بر اساس اعلام هاشم یکه زارع، مدیرعامل ایران‌خودرو، 150 میلیون یورو خسارت از پژو به ایران‌خودرو رسیده است. اما چه می‌شود که ایران‌خودرو باز هم بر توسعه برند پژو تاکید دارد و به فاصله چند روز دو محصول جدید (پژو207i با سقف شیشه‌ای و پژو 301 ) با برند پژو معرفی می‌کند؟
ایران‌خودرو امروز در حال انجام کاری است که حتی خودروساز‌های چینی در آغاز فعالیت خود انجام ندادند. ایران‌خودرو امروز به اندازه سال‌های ابتدای فعالیت چری بی‌اعتبار نیست. توان تحقیق و توسعه در این شرکت وجود دارد، به گونه‌ای که بدون حضور پژو تا کنون 60 درصد از قطعه‌های پژو 301 بدون حضور فرانسوی‌ها داخلی‌سازی شده است. اگر واقعا پلت‌فرم پژو 301 متعلق به ایران‌خودرو است، زمان آن رسیده که به جای سرمایه‌گذاری در تولید خودرویی با برند پژو، نسل جدید سمند را بر اساس آن طراحی و تولید کند.
تمام این‌ها زمانی عجیب‌تر می‌شود که بدانیم فروش جهانی گروه PSA با کاهش 12.8 درصدی همراه است و این گروه برای حفظ جایگاه خود به حضور در بازار ایران نیاز دارد.