همان‌گونه که شاید شنیده باشید دونالد ترامپ در حال کشمکش با جنرال‌موتورز است که به تازگی از برنامه‌های خود برای تعطیلی چهار کارخانه خود در ایالت‌های میشیگان، اوهایو و مریلند خبر داده که باعث از بین رفتن بیش از چهارده هزار موقعیت شغلی می‌شود. ممکن است بخشی از عصبانیت ترامپ نسبت به این خودروساز بزرگ دیترویتی که در سال 2008 و 2009 تحت پوشش طرح نجات مالی دولت فدرال آمریکا قرار گرفته بود غیرقابل درک باشد، اما راه‌حل‌های پیشنهادی وی بیش از آن‌ که مفید واقع شود می‌تواند آسیب‌رسان باشد و ترامپ به طور مشخص از برخی گزینه‌های بهتری که می‌توانند آینده صنعت خودروی آمریکا را تضمین کنند روی گردانده است.

 ماجرا از زمانی شروع شد که جنرال‌موتورز برنامه‌های خود برای تعطیلی کارخانه‌هایش را در دوشنبه گذشته اعلام کرد، که از آن به عنوان پاسخی به تغییر چشمگیر تقاضای مصرف‌کنندگان از خودروهای سواری به کراس‌اوورها و شاسی‌بلندها یاد می‌شود. جنرال‌موتورز اعلام کرده است که با هدف سازمان‌دهی مجدد خط تولیدهای خود و مقرون به صرفه‌تر شدن آن‌ها تولید سه نمونه از محصولات سواری شورولت شامل مدل‌های کروز، ایمپالا و ولت را پایان خواهد داد و بر سرمایه‌گذاری‌های اساسی آینده خود در زمینه اتومبیل‌های بدون راننده و الکتریکی متمرکز خواهد شد. فورد و کرایسلر نیز در حال حاضر از تغییرات مشابهی در سیاست‌های تولیدی خود خبر داده‌اند، همان‌گونه که خودروسازان آسیایی و اروپایی در این مسیر قدم برداشته‌اند.

ترامپ در توییتر نسبت به این اقدام جنرال‌موتورز واکنش تندی نشان داد و نوشت :  "بسیار ناامید شدم از جنرال‌موتورز و مدیرعاملش مری بارا... آمریکا جنرال‌موتورز را نجات داد و این تشکری است که نصیب ما می‌شود!" خشم او توسط اتحادیه‌های کارگری جنرال‌موتورز و برنی سندرز سناتور دموکرات تکرار شد. سندرز که به سود چند میلیون دلاری این شرکت و معافیت مالیاتی بیش از پانصد میلیون دلاری آن از صورت‌ حساب مالیاتی حزب جمهوری‌خواه ایالات متحده اشاره کرده بود در فیس‌بوک گفت: "حرص و آز شرکت بزرگ جنرال‌موتورز در حال نابود کردن بنیان اجتماعی آمریکا است."

به خاطر جایگاه بالایی که سندرز در مجلس سنای آمریکا دارد چندان توانایی برای مجازات جنرال‌موتورز ندارد، اما ترامپ فکر می‌کند که او می‌تواند این کار را بکند. ترامپ در توییتی گفت: "ما اکنون به دنبال قطع تمام یارانه‌های جنرال‌‌موتورز که شامل یارانه‌های خودروهای الکتریکی نیز می‌شود هستیم." اگر چه به نظر می‌رسد این یک تهدید پوچ است. تنها یارانه مستقیمی که جنرال‌موتورز از آن برخوردار است اعتبار مالیاتی است که تا هفتاد و پنج هزار دلار برای خرید یک اتومبیل الکتریکی را پوشش می‌دهد. این ابتکار که مربوط به دوران ریاست جمهوری باراک اوباما است شامل حال تمام شرکت‌های خودرویی می‌شود اما این خریداران اتومبیل‌های الکتریکی هستند که این اعتبار به آن‌ها تخصیص می‌یابد و نه شرکت‌های فروشنده خودرو. از طرفی این اعتبار مالیاتی زمانی از دستور کار برای یک شرکت خارج می‌شود که فروش خودروهای الکتریکی آن به دویست هزار دستگاه برسد و به هر حال جنرال‌موتورز در حال عبور از آستانه تیراژ تولید یاد شده است.

سه شنبه لاری کادلو مشاور ارشد اقتصادی دونالد ترامپ تایید کرد که کاخ سفید به دنبال موضوع اعتبار مالیاتی بوده، اما او هیچ اشتیاقی برای گرفتن این اعتبار از جنرال‌موتورز نشان نداد. صبح چهارشنبه به نظر می‌رسید که خود ترامپ از نظر اولیه‌اش فاصله گرفته و به سمت ایده‌ای دیگر گرویده است: افزایش تعرفه‌های گمرکی تمام اتومبیل‌های وارداتی به میزانی که در مورد تراک‌های سبک، مینی‌ون‌ها و SUVها وجود دارد. گفته‌های تازه ترامپ در توییتر چنین بود: "اگر این کار را در مورد اتومبیل‌هایی که وارد می‌شوند انجام می‌دادیم، اتومبیل‌های بسیار بیشتری در اینجا تولید می‌شد... و جنرال‌موتورز کارخانه‌هایش را در اوهایو، میشیگان و مریلند تعطیل نمی‌کرد."

دانستن این موضوع که این اظهار نظر که به جای آن که تنها جنرال‌موتورز را تحت تاثیر بگذارد بر تمام صنعت خودروی آمریکا اثر گذار خواهد بود را چقدر باید جدی گرفت دشوار است. اگر ترامپ این ایده را پیش ببرد اتومبیل‌های وارداتی گران‌تر خواهند شد، اما از تمایل بیشتر مشتریان به سمت کراس‌اوورها کاسته نمی‌شود. چنین اقدام خشمگینانه‌ای ممکن است جرقه‌ جنگ اقتصادی تمام‌عیاری را با کشورهایی مانند ژاپن و آلمان بزند. در هر صورت بازار بورس وال‌ استریت توجه چندانی به توییت ترامپ نکرد و سهام تویوتا و فولکس‌واگن در پایان چهارشنبه با شاخص به کار خود پایان داد.

در حال حاضر ترامپ هیچ سیاستی که به تواند در دراز مدت موقعیت رقابتی کارخانه‌های اتومبیل در آمریکا را تقویت کند را ارائه نکرده است که مورد تهدید جدی قرار دارند، اما نه به گونه‌ای که او فکر می‌کند. در بخش‌هایی از جهان شرکت‌های خودروسازی خود را برای آینده کم کربن آماده می‌کنند، اما اینجا در ایالات متحده آمریکا مصرف سوخت دو برابر گذشته می‌شود و بودجه‌های کلانی صرف توسعه کامیون‌های جدید، کراس‌اوورها و SUVها می‌شود. بخش بزرگی از 6.6 میلیون دلار سرمایه‌‌گذاری که جنرال‌موتورز در چهار سال گذشته در آمریکا انجام داده است صرف توسعه خودروهایی متکی به سوخت شده است. این استراتژی در کوتاه مدت نتایج مثبتی داشته: با بنزین ارزان مشتریان بازار آمریکا به سمت خودروهای سنگین و پرمصرفی مانند شورولت سیلورادو و کادیلاک اسکالید هجوم می‌برند، اما خودروسازی آمریکا در چشم‌انداز بلند مدت به قرار گرفتن در جایگاه پیش رو در تولید خودروهای کم‌آلاینده که بسیاری از آن‌ها بدون راننده خواهند بود نیاز دارد.

اعتبارهای مالیاتی که ترامپ تهدید کرده بود جنرال‌موتورز را از آن‌ها محروم خواهد کرد برای تشویق خودروسازان برای حرکت به سمت خودروهای کم‌آلاینده در نظر گرفته شده بودند. خیلی بیش از این می‌توان به انجام رساند، با شروع از کاخ سفید که از تصمیم‌های اخیر خود در مورد ممنوعیت استانداردهای سخت‌گیرانه مربوط به بهره‌وری سوخت که در دوره ریاست اوباما معرفی شده بود عقب نشینی کند. در دنیایی سالم، دموکرات‌ها، جمهوری‌خواهان و رئیس‌جمهور افزایش قابل‌ توجه‌ای در مالیات بنزین به تصویب می‌رسانند که خود انگیزه دیگری است برای سرمایه‌گذاری بیش‌تر خودروسازان در اتومبیل‌های بهینه‌تر. در آخر به جای تکیه بر مشوق‌های مالیاتی که همیشه هم موثر نیستند، دولت فدرال می‌تواند به سادگی به خودروسازان فرمان افزایش تولید خودروهای الکتریکی و هیبریدی را بدهد.

این کاری است که دولت چین انجام داده است. تحت یک سیستم سهمیه‌ای که از سال آینده اجرا خواهد شد، ده درصد از فروش خودرو در این کشور یعنی بازاری که اکنون بزرگ‌ترین بازار خودروی جهان است، باید به محصولات پلاگ‌این (شامل نمونه‌های تمام‌الکتریکی و پلاگ‌این هیبریدی) اختصاص داشته باشد. در سال 2020 این رقم به دوازده درصد افزایش می‌یابد و بر اساس برخی گمانه‌زنی‌ها خودروهای الکتریکی در بازار چین می‌توانند روی یک پنجم از سهم فروش تمام خودروها حساب کنند. دولت مستقر در پکن باور دارد این معیارها برای کاهش آلودگی شدید ضروری است، اما دولت چین هم‌زمان به دنبال جایگاهی در آینده صنعت است و به نظر می‌رسد که استراتژی آن کارگر افتاده است. تمام خودروسازان بزرگ که شرکت‌های آمریکایی نیز شامل آن‌ها می‌شوند برای تطبیق با هدف‌هایی که دولت چین تعیین کرده است با عجله حرکت می‌کنند و جنرال‌موتورز هم در این میان است. این غول خودروساز دیتروتی در حال حاضر در بازار چین خودروهای بیشتری می‌فروشد تا در بازار آمریکا. (جنرال‌موتورز هشت کارخانه مونتاژ خودرو و چهار کارخانه تولید پیشرانه و تعدادی جوینت‌ونچر دیگر در چین دارد.) در حال حاضر جنرال‌موتورز از برنامه‌های خود برای معرفی ده خودروی الکتریکی برای بازار چین در فاصله سال‌های 2016 تا 2020 خبر داده است.

کمی پیش‌تر امسال در جلسه‌ای در دفتر مرکزی جنرال‌موتورز در دیترویت رئیس جنرال‌موتورز چین مت سین گفت: "چین در مرکز استراتژی الکتریکی شدن محصولات ما قرار دارد." چه افسوس بزرگی که ایالات متحده در آن جایگاه نیست، اما سعی کنید این موضوع را به دوستی که در کاخ سفید است توضیح دهید.