تولد یک پیشکسوت
111 سال از عرضه نخستین فورد مدل T میگذرد. اتومبیلی که نقش پررنگی در تاریخ صنعت خودرو ایفا کرد. شرکت فورد به واسطه موفقیت این محصول خود به رشد چشمگیری در دهههای 1910 و 1920 دست یافت. این خودروساز دیترویتی در 1903 توسط هنری فورد تاسیس شد. اکنون بیش از یک قرن عمر دارد که آن را در میان باتجربهترین خودروسازان دنیا قرار میدهد. فارغ از رکوردی که مدل T در زمان خود به جای گذاشت و تا چند دهه بعد این رکورد دست نخورده باقی ماند، میتوان گفت تحولاتی که فورد با تولید و عرضه این اتومبیل وارد صنعت خودرو کرد، تاثیر شگرفی بر سرنوشت این صنعت و صنایع وابسته به آن مانند حمل و نقل گذاشت.
جایگاه امروز صنعت خودرو و پیشرفت آن را نمیتوان صرفا نتیجه کارها و خدمات یک یا دو شرکت بزرگ خودروسازی دانست. در حقیقت نقشی که مهندسین، دانشمندان، صنعتگران و کارآفرینان بزرگ، در دورههای مختلف، در پیشبرد این صنعت داشتند به هیچ وجه قابل انکار نیست، اما این که هنری فورد و شرکتی که تاسیس کرد یکی از تاثیرگذارترین شخصیتها و شرکتهای تاریخ این صنعت بودند نیز بر کسی پوشیده نیست.
رونمایی فورد مدل T
اول اکتبر 1908 میلادی برابر با نهم مهر 1287 هجری شمسی فورد از مدل T رونمایی کرد که تولید آن تا 1927 ادامه یافت. فورد مدل تی در ابتدا 850 دلار قیمت داشت که رفته رفته با افزایش تیراژ تولید قیمت آن کاهش چشمگیری را تجربه کرد تا جایی که در 1924 با تنها 260 دلار مشتریان میتوانستند صاحب یک فورد مدل تی نو شوند. پیشرانه این اتومبیل یک نمونه چهار سیلندر خطی به حجم 2.9 لیتر بود که با قدرت 20 اسب بخاری خود میتوانست جثه 570 کیلوگرمی این اتومبیل را به بیشینه سرعت 35 تا 40 مایل بر ساعت برابر 56 تا 60 کیلومتر بر ساعت برساند که برای جادههای ناهموار آن دوران سرعت بالایی به حساب میآید.
موفقیتهای چشمگیر فورد
در 1913، سالی که در آن تولید مدل تی از مرز 200 هزار دستگاه گذشت، هنری فورد داستان مشهور خط مونتاژ متحرک را رقم زد و به تعبیه آن در کارخانه خود پرداخت. در پایان سال زمانی که اغلب رقبای فورد مدت زمان تولید محصولاتشان را با واحد روز اندازه میگرفتند فورد به زمان حیرتانگیز 93 دقیقه دست یافته بود. شاید جمله معروف هنری فورد را در مورد اجبار استفاده مردم از اتومبیل مشکی رنگ شنیده باشید. این حرف در آن زمان به این دلیل بود که رنگ مشکی سریعتر از رنگهای دیگر خشک میشد و تنها رنگی بود که با سرعت بالای کار در کارخانه فورد هماهنگ بود. البته فورد مدل تی در سالهای پایانی تولید از انتخابهای بیشتری در مورد رنگ بدنه برخوردار شده بود.
تاریخچه شرکت فورد، نگرش هنری فورد و کارنامه فورد مدل تی پر از نکتههای فراوان و بسیار مهمی است که پس از گذشت بیش از یک قرن همچنان میتواند درسهای بزرگی در بر داشته باشد. وقتی رقابت در صنعت خودروی آمریکا بالا گرفت و شرکتهایی مانند شورولت در این عرصه حضور موفقی پیدا کرده بودند زمان آن رسیده بود که مدل تی بازنشست شده و محصولی کاملا جدید جای آن را بگیرد. در این هنگام پانزده میلیون و هفت هزار و سی و سه (15,007,033) دستگاه از مدل تی در آمریکا تولید شده بود که تا چندین دهه رکوردی دست نیافتنی باقی مانده بود. دارایی هنری فورد نزدیک به 200 میلیارد دلار تخمین زده میشود که وی را در میان ثروتمندترین افراد در تاریخ معاصر قرار میدهد.
کلاس درس تاریخ
اگر سیاستها و رویکردهای مدیریتی فورد را در قالب تاریخ صنعت اتومبیل مطالعه کنیم به نکاتی خواهیم رسید که امروزه به عنوان بدیهیترین مسایل در صنعت و بازار خودروی کشور ما رعایت نمیشوند. ماجرای فورد مدل تی نمونهای بود از آن چه صنعت خودرو به واسطه آن پیشرفت کرد و به جایگاه امروزی خود رسید. در اینجا سوالی مطرح میشود و آن این است که خودروسازان ما چه میزان پایبند مفاهیم بنیادینی هستند که صنعت خودرو را شکل دادند؟ آیا این جایگاهی است که خودروسازی ما 80 سال پس از تاسیس شرکت سهامی جیپ و نزدیک به 60 سال بعد از تاسیس ایران ناسیونال باید داشته باشد؟
گزارش