صنعت خودروسازی کشور در چند دهه اخیر با مشکلات بزرگ مدیریتی و استراتژیک فراوانی روبرو است. انتخاب اشتباه برخی محصولات برای تولید و عرضه، تعلل در انعقاد قراردادهایی که باعث انتقال تکنولوژی و دانش فنی به روز به صنعت خودرو کشور می‌شد، فرصت سوزی‌ها و تداوم تولید یک محصول برای سالیان متمادی بدون اعمال تغییرات یا عرضه نسخه به روز شده و فیس‌لیفت را باید نمونه‌هایی از این سوء مدیریت‌ها و مشکلات دانست. 

به عنوان مطالعه موردی، پژو 206 یکی از بارزترین این محصولات است. از زمان عرضه این محصول در کشور (دهه 80 شمسی) تا کنون اگرچه ایران خودرو تغییراتی را در این محصول ایجاد کرده است اما کماکان بسیاری از نقص‌های بزرگ این خودرو به قوت خود باقی مانده است. افزودن سامانه مالتی پلکس، طراحی 206 صندوق‌دار با همکاری پژو فرانسه، تغییرات چراغ و سپرها و عرضه محصولی مشابه +206  با نام 207، عرضه نسخه‌های صندوق‌دار دوگانه‌سوز، اضافه شدن ترمز صد قفل ABS و کیسه‌ هوای ایمنی، افزودن سامانه فرمان برقی و باز طراحی چراغ‌ها و اضافه شدن دکمه‌های کنترلی روی فرمان و نمایشگر لمسی در 207i جدید را باید جزو اصلی‌ترین تغییراتی دانست که در تولید پژو 206 در نزدیک به دو دهه تولید در ایران از سوی ایران خودرو اعمال شده است. اگرچه بسیاری از این تغییرات مناسب و قابل قبول ارزیابی می‌شود اما به نظر می‌رسد افزودن چنین تجهیزاتی زمانی ارزشمندتر ارزیابی می‌شود که همراه با رفع نقایص قبلی باشد.

اگر از افت کیفیت این محصول نسبت به سال‌های ابتدایی تولید بگذریم، پژو 206 سال‌ها است با ضعف مقاومت کلاف در مواجه است. همین مساله به مسیری راحت برای سارقان تبدیل شده است تا با خم کردن کلاف در و باز کردن درب خودرو به راحتی نسبت به سرقت تجهیزات داخل کابین دست بزنند. این پدیده اغلب در مدت چند ثانیه رخ می‌دهد و عملا سیستم دزدگیر خودرو نیز در چنین شرایط کارایی نخواهد داشت. در واقع خانواده پژو 206 در ایران تغییراتی را در طول دو دهه به خود دیده و تجهیزات بسیاری به آن اضافه شده است اما کماکان بسیاری از نقص‌های قبلی آن به قوت خود باقی است. اگرچه ایران خودرو در رانا با تبدیل اهرم و شاسی باز کننده در (همان کلید قرار گرفته در قسمت بالای رودری‌ها که سارقان با کج کردن کلاف در با بالا کشیدن آن اقدام به باز شدن قفل مرکزی می‌کنند.) به کلید برقی روی داشبورد این نقص را تا به نوعی برطرف کرده است.

حال جای این سوال پیش می‌آید که با توجه به تغییراتی که در طول چند سال در تولید پژو 206 رخ داده و در حال حاضر نسخه به روز شده آن (پژو 207i)  که دارای سطح تجهیزاتی قابل قبول و ظاهری نسبتا جذاب است به اتومبیلی محبوب و پرتقاضا تبدیل شده، چرا برای رفع این نقص چاره‌ای اندیشیده نشده است؟ 

مرتفع کردن چنین مشکلی سخت‌تر از اضافه کردن سقف پانوراما و نمایشگر لمسی یا فرمان برقی است؟ برطرف کردن ضعف کلاف درب 206 به تکنولوژی پیچیده‌تری نسبت به بازطراحی چراغ‌ها و سپرهای جلو و عقب نیاز دارد؟ 

بدون شک جواب تمامی سوال‌های بالا منفی است. در شرایطی که در بازار قطعات بسیاری برای تقویت‌ درب‌های پژو 206 و جلوگیری از سرقت آن‌ها طراحی شده و به فروش می‌رسد، مسلما رفع این نقص از سوی ایران خودرو کار دشواری نیست. بلکه مساله اصلی این است که افزودن نمایشگر لمسی، سقف پانوراما، فرمان جدید و ... برای مدیران ایران خودرو و به ویژه بخش تحقیق و توسعه در اولویت قرار داشته است و این مساله به نوعی به همان سوء مدیریت‌هایی که در ابتدای این نوشتار به آن اشاره شد باز می‌گردد. با افزودن این قبیل تجهیزات می‌توان مانور تبلیغاتی بهتری روی محصول داد و دست تولید کننده نیز در افزایش قیمت بازتر است. شاید بتوان ساعت‌ها و روزها از چنین سوء مدیریت‌های ساده تا مشکلات مدیریتی در سطوح بالاتر صنعت خودروسازی نوشت و نوشت و نوشت. اما آیا گوش شنوایی برای مرتفع کردن این نقص‌ها و سوء مدیریت‌ها وجود دارد؟ 

در این میان شاید بزرگ‌ترین مساله‌ای که برای مشتریان و بازار خودروی کشور بسیار ملموس‌تر بوده است، پدیده عجیب تولید چند ساله یک محصول بدون اعمال تغییراتی بنیادی یا خارج کردن آن از خط تولید است. برای این مساله نیازی به بیان مثال و نمونه نیست زیرا با چند دقیقه تردد در سطح شهر و مشاهده اتومبیل‌هایی که در حال تردد هستند به راحتی یکنواختی، تکرار و عدم تنوع در بازار خودروی کشور قابل لمس است. اما این مشکل زمانی بزرگ‌تر و غیرقابل هضم‌تر می‌شود که خودروسازان داخلی با اعمال تغییرات غیربنیادی و سطحی قصد عرضه همان محصول قبلی را با تکنولوژی و باطن قدیمی دارند. در واقع بزک کردن یک محصول قدیمی، اعمال چند تغییر جزئی و عرضه چند تجهیز رفاهی و ایمنی صرفا نمی‌تواند نمی‌تواند نشان دهنده رشد یک صنعتگر و عرضه محصولی تازه باشد آن هم زمانی که این تغییرات با افزایش بسیار زیاد قیمت نیز همراه است و شاید بهانه‌ای مناسب برای تغییر قیمت یک محصول! 

به عنوان مثال اگر خودروسازان داخلی ملزم به نصب ترمز ABS و کیسه هوای ایمنی برای راننده وسرنشین جلو نمی‌شدند، مشخص نبود که چه زمانی به تغییر در ایمنی محصولات خود احساس نیاز کرده و به طور خودجوش این تجهیزات ایمنی که چند دهه است به ابتدایی‌ترین عناصر ایمنی یک اتومبیل تبدیل شده را به محصولات خود اضافه می‌کردند. 

نگاهی به تقویم و آنچه در چند دهه بر سر صنعت خودروسازی کشور آمده است نشان می‌دهد که بسیاری از نواقص و ضعف‌های این صنعت از کوچک‌ترین و جزئی‌ترین تا کلان‌ترین آن باید سال‌ها قبل مرتفع می‌شده است. زیرا رفع بسیاری از این مشکلات بسته به نوع و جایگاهی که در هرم مدیریتی دارند نیازمند برنامه‌ریزی، استمرار و عزم چند ساله دارد و حال برای تغییر در بسیاری از سنت‌های غلطی که در این صنعت ریشه دوانده‌اند خیلی دیر است...

مشکل خم شدن کلاف در پژو 206 مشتی از خروارها مشکلات کیفی و عدم توجه به جزئیات و نبود عزم کافی برای برطرف کردن بسیاری از نقایص در صنعت خودروسازی است. نه کلاف درب پژو 206 اولین و آخرین بی توجهی در این حوزه است و نه ایران خودرو در عدم توجه به ضعف‌های ساده محصولات خود تنها!