شنیده شدن زمزمه‌هایی مبنی بر رسیدن به توافق در مذاکرات هسته‌ای با کشورهای 5 + 1، امیدواری جامعه برای تلطیف فضای اقتصادی را قوت بخشیده که طبعا یکی از مسائل اثرگذار بر اقتصاد جامعه، نوسانات نرخ دلار است. گر چه به رغم طولانی شدن روند مذاکرات، تا حدی اعتماد و اطمینان بازار و تحولات متعاقب آن فرو کاسته اما کماکان در بطن جامعه، خوشبینی قابل توجهی برای کاهش نرخ دلار وجود دارد که باید بررسی کرد تا چه اندازه با واقعیت آینده تطابق دارد. در این نوشتار قصد داریم به برخی از این واقعیت‌های موثر بر تغییرات نرخ دلار و تاثیر آن بر قیمت‌های بازار به ویژه بازار خودرو، نگاهی داشته باشیم. در کنار توافق هسته‌ای، مسائل دیگری نیز بر قیمت بالای دلار تاثیرگذار است که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

بی اعتمادی بازار به توافق

طی پنج ماه اخیر نوسان روند تحولات، فعالان اقتصادی را به اخبار مذاکرات بی‌اعتماد کرده است. دلار که تا حدود دو هفته پیش، عدد ۲۹ هزار تومان را برابر خود می‌دید و در صرافی ملی تا ۲۸ هزار تومان قیمتش کاهش پیدا کرده بود، در بازار آزاد بار دیگر سقف ۳۰ هزار تومان را رد کرد. همچنین، افزایش قیمت یورو در بازار آزاد ایران تا آستانه ۳۲ هزار تومان، اتفاقی بود که به‌رغم برابری نرخ دلار و یورو در بازار جهانی رخ داد. از سوی دیگر نیز باید دقت کرد حتی در صورت تحقق توافق هم با توجه به تجربه پیشین از نتایج برجام، نمی‌توان خیلی به تاثیرپذیری بازار امیدوار بود.

مساله تورم ریالی

با توجه نرخ 5 درصدی تورم شرکای تجاری ایران نظیر روسیه، چین و آلمان، ایران از این نظر در حدود 45% با آن‌ها اختلاف دارد که طبعا در عدم کاهش محسوس نرخ دلار در ایران موثر خواهد بود. بر اساس آمارهای رسمی، تورم در ایران برای چندمین ماه از مرز 50 درصد عبور کرده و طبق نظر کارشناسان، اختلاف آن با تورم 10 درصدی ایالات متحده، نرخ واقعی دلار در ایران را به ۳۸ هزار تومان رسانده است. مطابق پیش‌بینی‌های سال گذشته در صورت دخالت نکردن دولت در بازار، قیمت واقعی دلار تا ۴۵ هزار تومان هم‌افزایش پیدا می‌کند.

سایر موانع اقتصادی در داخل

نباید فراموش کرد مشکل اصلی پیرامون مذاکرات، نه در خود برجام که در سرعت روند لغو تحریم‌ها است. برجام توافقی اقتصادی است، پس تا زمانی‌که تمامی طرفین منافع مد نظر اقتصادی‌شان را از این توافق نبرند صرف امضای آن به رفع کامل تحریم‌ها و بازگشت ایران به چرخه طبیعی بازار منجر نخواهد شد. به علاوه در ارتباط با قیمت دلار می‌توان به مسائلی نظیر عدم پذیرش اف‌اِی‌تی‌اف توسط ایران، مساله کسری بودجه، تراز تجاری و تراز ارزی کشور، بسترهای ضعیف در خدمت پول ملی، اخبار منفی حوزه اقتصاد و عدم تامین کالاهای اساسی اشاره کرد.

نوسانات دلار و بازار خودرو

با توجه به نکات ذکر شده، حتی در صورت کاهش احتمالی قیمت دلار هم نباید بیشتر از یک شوک کوتاه‌مدت به آن امید بست و نمی‌توان برای درازمدت روی ثبات قیمت کاسته شده حساب کرد. آنچه به دنبال توافق احتمالی هسته‌ای پیرامون قیمت دلار تخمین زده می‌شود، کاهش موقت آن است اما حتی در این صورت هم با توجه به خواست طبیعی جامعه برای حفظ ارزش دارایی‌های خود، کاهش قیمت کالاها در حدی نخواهد بود که انتظار می‌رود. طبعا خودرو نیز به‌عنوان کالایی گران‌قیمت از این قاعده مستثنی نیست. نکته حائز اهمیت دیگر این است که هر چه در پلکان قمیتی خودرو در بازار ایران بالاتر می‌رویم و به رده برندهای لوکس می‌رسیم این تحولات قیمتی باز هم ناچیزتر خواهد بود. نوسانات قیمت بازار خودرو در رده‌های پایین‌تر می‌تواند متاثر از جو روانی جامعه باشد اما با توجه به ارزبری بالاتر در خودروهای مونتاژی که قطعات آن‌ها وارداتی است قیمت‌ها به نرخ واقعی دلار نزدیک است و طبعا متوجه کمترین میزان تلاطم خواهد بود.