خواب و مشکلات ناشی از آن یکی از مهم‌ترین مشکلات انسان امروزی است، اخیرا تعداد تصادفات مربوط به خوابیدن راننده در جاده‌های سراسر جهان افزایش یافته است.

برخی از محققان این موضوع را نه تنها پیامدی از پاندمی کرونا، بلکه با این واقعیت که بشر کیفیت خواب کمتری پیدا کرده است، مرتبط می‌دانند. متخصصان روسی در یک تحقیق دریافتند که چقدر طول می‌کشد تا بدن استراحت کند و از خستگی رهایی یابد، همچنین در این تحقیق بررسی کردند که چگونه خواب بر رفتار رانندگی تاثیر داشته و کمبود خواب منجر به چه اتفاقاتی می‌شود.

قبل از اینکه به یافته‌های این تحقیقات بپردازیم باید بدانیم شرکت فورد در سال 2017 با بررسی رانندگان روسی متوجه شده بود، از هر سه راننده حداقل یک نفر از آن‌ها در طول زندگی خود برای یک بار هم که شده در طول رانندگی به خواب رفته است. آمارهای هشداردهنده به وضوح نشان می‌دهد که کم خوابی یا مشکلات ناشی از آن مستقیم بر همه شئونات زندگی از جمله رانندگی تاثیر مستقیم دارد.

کمبود خواب و تاثیر آن بر شرایط راننده

وقتی فردی فقط یک شب نخوابیده باشد، درجه واکنش او به همان میزان کاهش می‌یابد. در حال حاضر برای تشخیص راننده مست، معیاری مشخص و قوانین خاصی در نظر گرفته شده اما هنوز معیار مشخصی برای میزان خواب آلودگی مشخص نشده است، پس طبیعی است که بسیاری از رانندگان از اتومبیل خود استفاده می‌کنند، بی آنکه خواب کافی داشته باشند.

طبق آمارهای جهانی، علت 20 درصد از تصادفات جاده‌ای به خواب رفتن راننده است و معمولا این تصادفات به شدت نیز مرگبار هستند زیرا اغلب با خروج از مسیر  و ورود به مسیر مقابل همراه است.

اگر به اندازه کافی راننده نخوابیده باشد، چه اتفاقی می‌افتد؟

جالب است بدانید که انسان‌ تنها موجود زنده‌ای است که آگاهانه خواب خود را فدای هدف دیگری می‌کند. کم خوابی مزمن، واکنش و عملکرد را کاهش داده و همچنین باعث ایجاد بسیاری از مشکلات روانی می‌شود. چاقی، گرفتگی عروق، دیابت، اختلال در سیستم گوارش، استرس و افسردگی و... از جمله بیماری‌هایی است که بر اثر کم خوابی ایجاد می‌شود. جالب‌تر آن‌که افرادی که کمتر از 7 ساعت خواب را در روز تجریه می‌کنند، میزان مرگ و میر آن‌ها 12 درصد افزایش می‌یابد.

چقدر طول می‌کشد تا بدن به خواب رود؟

یکی از متخصصان خواب در روسیه معتقد است متوسط خواب از 7 تا 9 ساعت است و این ممکن است در برخی افراد بین 4 تا 12 ساعت باشد. به گفته این متخصص، توصیه می‌شود برای استراحت راحت از قانون 15 دقیقه پیروی شود. قانون 15 دقیقه بدین معنا است که برای رفع خستگی کامل در شب، باید در عرض 15 دقیقه به خواب رفته و میزان بیدار شدن از خواب در طول شب نیز نباید بیش‌تر از 15 دقیقه باشد.

چه زمانی برای رفتن به رختخواب مناسب بوده و احساس خوبی را منتقل می‌کند؟

یک تصور غلط وجود دارد که می‌گوید خواب قبل از نیمه شب بهتر است. اما در واقع زمان به خواب رفتن مهم نیست بلکه رعایت یک برنامه خواب پایدار و کل میزان خواب مهم است. نباید فراموش کنیم که بدن ما قادر است تا ریتم شبانه روزی ما را بازسازی کند، پس مهم نیست چه زمانی انسان به خواب می‌رود بلکه پیروی از یک برنامه و عادت مهم‌ترین اصل در تنظیم خواب بدن است.

پاندمی کرونا و تاثیر آن بر کیفیت خواب

همه‌گیری کرونا در واقع منجر به افزایش بی‌خوابی در دنیا شده است. اگر بپذیریم که تا قبل از کرونا بی‌خوابی مزمن تنها در 15 درصد افراد مشاهده شده بود، در حال حاضر این رقم به بیش از 30 درصد می‌رسد. این امر هم ناشی از پیامدهای این بیماری بوده و هم ناشی از افزایش جهانی سطح استرس در جوامع بشری است.

اختلال در شیوه زندگی معمول نیز در این روند موثر است، کار از راه دور، کاهش فعالیت بدنی و کاهش تماس اجتماعی نمونه‌هایی از اختلال در شیوه زندگی معمول است. اختلالات مزمن خواب به طور طبیعی منجر به اختلال عملکرد روز، به ویژه افزایش تعداد تصادفات به دلیل کاهش قدرت واکنش راننده و به خواب رفتن هنگام رانندگی می‌شود.

کاربرد سیستم‌های مبتنی بر شبکه‌ عصبی در علم خواب

شبکه‌های عصبی مدرن قادر به تعیین وضعیت روانی و فیزیولوژیکی فرد و واکنش‌های او نسبت به تغییرات مختلف هستند.

پس از آن که راننده پشت فرمان خودرو قرار می‌گیرد، سیستم‌های پیشرفه مبتنی بر هوش مصنوعی از دوربین برای اسکن و شناسایی صورت استفاده کرده و اطلاعات مربوط به راننده را پردازش می‌کند. به این ترتیب شبکه عصبی تشخیص می‌دهد که راننده به خواب رفته یا خمیازه می‌کشد و تمرکز او بر رانندگی کم شده یا حتی با تلفن همراه صحبت می‌کند.

پردازش این اطلاعات از سوی شبکه‌های عصبی باعث می‌شود تا وضعیت راننده دائم کنترل شود و اگر این سامانه تشخیص دهد که راننده در حال خوابیدن است یا حتی پیش آگاهی‌ آشکاری مانند خمیازه داشته باشد، سیستم به راننده سیگنال هشدار ارسال کرده و با استفاده از نور و صدا او را از خواب بیدار می‌کند.

امروزه هدف اصلی استفاده از سیستم‌های مبتنی بر شبکه عصبی در صنعت خودروسازی جلوگیری از تصادفات و سایر حوادت مربوط به خوابیدن راننده در هنگام رانندگی و در نتیجه افزایش ایمنی در جاده‌ها است.