با آغاز به کار مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو در بهمن‌ماه سال گذشته، عملکرد این گروه خودروسازی در محورهای تولید، افزایش کیفیت، خدمات پس از فروش، توسعه محصول و رضایتمندی کارکنان بهبود چشم‌گیری داشته است.

با فرارسیدن مرداد ماه، شش ماه از آغاز فعالیت مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو در این بنگاه اقتصادی می‌گذرد. در بهمن ماه سال گذشته بود که مهدی خطیبی در شرایطی سکان هدایت این گروه خودروسازی را در دست گرفت که انباشت خودروهای ناقص، تعهدات معوق مشتریان، گلایه‌ها از شرایط کمی و کیفی تولید و خدمات پس از فروش و سهم بالای خودروهای قدیمی از تیراژ تولید از چالش‌های مبتلا به این گروه خودروسازی بود.

اکنون ایران خودرو در حالی وارد ششمین ماه از فعالیت خود با مدیریت خطیبی می‌شود که بررسی عملکرد این خودروساز حاکی از بهبود شاخص‌های کمی و کیفی تولید است.

گزارش های رسمی شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران و سایر مراجع ذی‌صلاح قانونی و تغییر نوع نگرش کارکنان و مشتریان این گروه خودروسازی بیانگر شکل‌گیری رویه‌ای جدید در ایران خودرو برای غلبه بر تنگناهای داخلی و بین المللی تولید است.

تولید برخط و عبور مستقیم و کاهش شدید یا توقف تولید خودرو ناقص، رشد چشم‌گیر رضایت مشتریان از خدمات پس از فروش، افزایش فروش و صدور سند و تحویل خودرو به مشتریان، تنوع سبد محصولات ایران خودرو با عرضه هفت خودرو بهبودیافته در سال جاری و برنامه‌های توسعه‌ای اعلام شده برای عرضه محصولات متنوع در سال آینده، کاهش هزینه‌های سربار و ضایعات برای کاهش قیمت تمام شده محصولات از جمله برنامه‌ها و دستاوردهای مدیریت جدید ایران خودرو در مدت زمان یاد شده است. این موفقیت‌ها در شرایطی به دست آمده که ایران خودرو به دلیل قیمت‌گذاری دستوری و توزیع رانت ناشی از شکاف قیمت مصوب کارخانه و بازار محصولاتش همچنان با تنگنای تامین نقدینگی یا عرضه برخی محصولات با قیمت سربه سر مواجه است.

پایان سناریوی تولید خودرو ناقص

با آغاز سال ۱۴۰۱ و با توجه به انتقادهای مقام معظم رهبری از کیفیت خودروهای داخلی و صدور فرامین هشت ماده‌ای رییس‌جمهوری به شرکت‌های خودروساز برای ارتقای کیفیت افزایش میزان رضایتمندی مشتریان، مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو که برنامه‌ای توسعه‌ای را برای رفع مشکلات پیش رو در دستور کار قرار داده بود، توقف تولید خودروهای ناقص و تولید بر خط را برای جلوگیری از زیان بیش‌تر و بهبود کیفیت محصولاتش در دستور کار قرار داد. در ادامه، خبرهای خوش کاهش ۷۰ درصدی تعداد خودروهای ناقص که در سال ۱۴۰۰ به بیش از ۸۲ هزار دستگاه رسیده بود به گوش رسید و در خرداد ماه امسال مهدی خطیبی از توقف تولید و کاهش شدید خودروهای ناقص با تکیه بر تولید بر خط محصولات این گروه خودروسازی خبر داد.

تازه‌ترین آمارها حاکی از پایان سناریوی انباشت خودرو ناقص در برخی سایت های تولید محصولات ایران خودرو مانند سایت خزر، فارس و کرمانشاه است. در روز پنجم مردادماه امسال، تعداد خودروهای ناقص این گروه صنعتی نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیش از ۷۰ درصد کاهش یافته و به کانال ۱۷ هزار دستگاه رسیده، این در حالی است که تعداد خودروهای ناقص در خطوط تولید ایران خودرو در پنجم مردادماه سال گذشته، از ۶۷ هزار دستگاه تجاوز می‌کرد.

در حال حاضر، پارکینگ‌های سایت ایران خودرو مازندران، فارس و کرمانشاه از خودرو ناقص خالی شده و با برنامه‌ریزی صورت گرفته و طبق اعلام قبلی، خودروهای ناقص در گروه صنعتی ایران خودرو تا پایان مردادماه به صفر خواهد رسید. در واقع اکنون تعداد خودروهای ناقص ایران خودرو از بیش از ۸۲ هزار به ۱۷ هزار دستگاه رسیده و تولید برخط و عبور مستقیم محصولات از تحمیل هزینه و افت کیفیت محصولات جلوگیری کرده است.

از کاهش تعهدات معوق تا افزایش صدور سند

افزایش ۴۷ درصدی تولید کامل و عبور مستقیم خودرو از خطوط تولید ایران خودرو موجب بهبود عملکرد این شرکت در عمل به ایفای تعهدات به مشتریان شده است، به نحوی که تازه‌ترین آمارها از رشد ۳۰ درصدی تحویل خودرو به مشتریان حکایت دارد و تعهدات معوق گروه صنعتی ایران‌خودرو از حدود ۲۸ هزار دستگاه در تیر‌ماه سال گذشته به سه هزار دستگاه در تیرماه امسال رسیده که حدود دو هزار دستگاه از این تعهدات معوق مربوط به خودرو سمند است که با دریافت مجوز شماره‌گذاری این تعداد از تعهدات معوق کسر خواهد شد.

با این روند تعداد تولید کامل در گروه صنعتی ایران‌خودرو در روز پایانی تیرماه ۱۴۰۱ با رشد ۴۷ درصدی به تعداد ۱۹۲.۳۹۹ دستگاه رسید. علاوه بر آن تعداد اسناد صادر شده خودرو نیز از ابتدا تا پایان تیر ماه امسال در حالی با رشد ۳۵ درصدی به ۱۷۸.۸۱۹ دستگاه رسید که این عدد در تیر ماه سال گذشته ۱۳۲.۹۴۰ دستگاه بود. تعداد تحویل خودرو به مشتریان نیز از ابتدای امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته با رشد ۳۰ درصدی از عدد ۱۴۴.۱۸۳ دستگاه به ۱۸۷.۸۸۵ دستگاه رسیده است.

با این شرایط می‌توان گفت که در دوره مدیریت مهدی خطیبی، گروه صنعتی ایران‌خودرو با تغییر رویکردها و حذف خودروهای ناقص از فرآیند تولید گام مهم و موثری در افزایش عرضه خودرو به بازار برداشته شده است. این اقدام در کنار افزایش کیفیت محصولات، کاهش هزینه قابل توجهی در فرآیند تولید و همچنین کاهش ضایعات تولیدی را به دنبال داشته است. می توان گفت که کارکنان و مدیران بزرگ‌ترین خودروساز کشور، عزم خود را جزم کرده‌اند تا با تولید و عرضه محصول کیفی، ضمن افزایش رضایتمندی مشتریان، نیاز بازار خودرو را تامین کنند.

برای افزایش بهره وری نیز گروه صنعتی ایران‌خودرو کاهش شدید ضایعات با تولید بر خط را در دستور کار قرار داده است، به نحوی که کاهش ۶۰ درصدی ضایعات در خطوط تولید خودروهای سواری این گروه خودروسازی طی سه ماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل رقم خورده است. این کاهش ضایعات در بخش‌های مختلف خطوط تولید خودروهای سواری شامل بدنه، رنگ و سالن‌های مونتاژ و حاصل تولید بدون کسری و عبورمستقیم و یکی از مصادیق افزایش بهره‌وری در ایران‌خودرو بوده است.

توسعه سبد محصولات صادرات محور

مدیریت گروه صنعتی ایران خودرو با توقف تولید برخی خودروهای پرتیراژ قدیمی مانند پژو۴۰۵ و سمند، تنوع سبد محصولات با عرضه خودروهای به روز و متنوع را در دستور کار قرار داد، در این زمینه محصول مورد نیاز شبکه حمل و نقل عمومی با محصول با کیفیت و امکانات مناسب سورن جایگزین شده و در اختیار تاکسی رانان قرار گرفته است.

می‌توان گفت توسعه سبد محصولات گروه صنعتی ایران خودرو با ایجاد تحول در طراحی با طرحی محصول ری‌را، محصول پروژه TF۲۱ رقم خورده که در سال آینده وارد بازار خواهند شد. عرضه هفت محصول بهبودیافته از جمله تیپ جدید تارا شش سرعته دستی، تارا شش سرعته اتوماتیک، دنا پلاس شش سرعته دستی، ۲۰۷ در دو نوع بهبود یافته دو رنگ با گیربگس اتوماتیک و وانت آریسان۲ نیز دیگر اقدامات توسعه‌ای برای تنوع سبد محصولات این گروه صنعتی است. محصول جدید هایما ۸S نیز در آبان‌ماه امسال به تولید خواهد رسید.

در تازه‌ترین موفقیت نیز رانا پلاس موفق به پاس کردن استاندارد روز اروپا (ECE R۱۲۷) در زمینه ایمنی عابر پیاده شده است.

تغییر و بهینه سازی ترکیب تولیدات ایران خودرو گام مهمی در کاهش زیان‌دهی تولید و جایگزینی خودروهای سودده و با کیفیت با خودروهای زیان‌ده و کیفیت پایین بوده است.

مدیریت گروه صنعتی ایران خودرو با تکیه بر تولید خودروهای جدید، برنامه صادرات ۱۵ هزار دستگاه خودرو در سال جاری را هدف‌گذاری کرده است که رشد بالغ بر ۳۰۰ درصدی صادرات نسبت به سال گذشته را به دنبال خواهد داشت.

اتحاد استراتژیک دو خودروساز

از دستاوردهای مهم اخیر گروه صنعتی ایران خودرو اجرا و عملیاتی کردن اتحاد استراتژیک با شرکت سایپا است. این موضوع در سال های اخیر مطرح بوده و به عنوان یکی از راهکارهای کاهش هزینه تولید با تشریک مساعی خودروسازان در بهره برداری از امکانات و ظرفیت ها عنوان شده، اما هیچ گاه به مرحله عملیاتی نرسیده است. گروه صنعتی ایران خودرو، اما با پشتکار و پی‌گیری های متعدد صورت گرفته، توانست به این موضوع جامه عمل پوشانده و گام بزرگی در همکاری های مشترک بردارد.

بر این اساس همکاری دو خودروساز در بخش های مختلف طراحی و تولید خودرو در دستور کار قرار گرفته و با توجه به توانمندی و ظرفیت های گروه صنعتی ایران خودرو، در گام نخست، ۱۰ هزار دستگاه موتور مناسب محصول شاهین در اختیار سایپا قرار خواهد گرفت. این همکاری ها در زمینه سایت های تولیدی خارجی، طراحی، تامین و سایر موارد نیز در دستور کار قرار دارد.

ایران خودرو پاورترین

با توجه به توسعه نسل های نوین قوای محرکه در گروه صنعتی ایران خودرو و ظرفیت های موجود در این بخش، مدیرعامل این گروه صنعتی، تاسیس ایران خودرو پاورترین و تبدیل این گروه به قطب تامین قوای محرکه در کشور و منطقه خاورمیانه را هدف‌گذاری کرده است و بر همین اساس علاوه بر تولید موتور و قوای محرکه برای سایر خودروسازان داخلی، صادرات را نیز در دستور کار قرار خواهد داد.

مهدی خطیبی مدیرعامل ایران خودرو بارها به صادرات پیشرانه، گیربکس و به طور کلی قوای محرکه خودروهای سبک و سنگین به کشورهای دیگر اشاره کرده و سرانجام توانسته به این هدف مهم جامه عمل بپوشاند.

دانش بنیان‌ها، یار اصلی ایران خودرو در توسعه

توسعه همکاری با دانش بنیان ها از رویکردهای اصلی مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو برای طرح های توسعه ای است. هر چند همکاری با شرکت های دانش بنیان در گذشته نیز سابقه داشته، اما در حال حاضر با جدیت بسیار بالاتری دنبال می شود و بر همین اساس نخستین همایش شناسایی ظرفیت های همکاری ایران خودرو با دانش بنیان ها برگزار شد که طی آن ۵۴ قرارداد همکاری با این شرکت ها منعقد شد.

مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو با اعتقاد به بهره مندی از ظرفیت نخبگان و شرکت های دانش بنیان، مسیر توسعه را در پیش گرفته و بر همین اساس با تکیه بر توان و دانش نیروهای خلاق و جوان، پروژه های طراحی و توسعه محصول را به ۱۸ ماه تقلیل داده است.

تاسیس مرکز توسعه محصول و فناوری در زنجیره ارزش نیز در همین راستا صورت گرفت تا ضمن حمایت از دانش بنیان ها و نخبگان علمی، این همکاری ها به صورت بهینه مدیریت شده و نتایج و دستاوردهای مناسبی را در مسیر توسعه رقم بزند.

جهش کیفیت و بهبود رضایت مشتریان

در کنار توسعه سبد محصولات و توقف تدریجی خودروها بر روی پلتفرم‌های قدیمی، گروه صنعتی ایران خودرو از ابتدای تیرماه امسال مرحله نخست بهبود کیفیت و ارتقای خدمات را با اجرای طرح ویژه موتور و گیربکس خودروهای تارا آغازکرد.

اجرای این طرح با هدف جلب حداکثری رضایت مشتریان کلید خورده و به مدت شش ماه یا ۱۰ هزار کیلومتر موتور و گیربکس این خودروها به صورت کامل ضمانت می‌شود و در نظر است که تا پایان امسال این طرح به سایر محصولات این گروه صنعتی تسری یابد.

این طرح ویژه در حوزه موتور و گیربکس نتیجه برنامه‌ریزی های دقیق و اجرای پروژه‌های کیفی مختلف، تحقق تولید عبور مستقیم، تدوین و پیاده سازی ۲۷۹ برنامه و پروژه کیفی بوده که همگی با هدف افزایش رضایت مشتریان محصولات این گروه صنعتی اجرایی شده است.

ایران خودرو اجرای این طرح ویژه را با سرمایه‌گذاری‌های کلان صورت گرفته برای نوسازی تجهیزات خطوط تولید، بخش های فنی خودرو اعم از موتور و گیربکس، طراحی و توسعه موتورهایی بهینه‌سازی شده با تکنولوژی جدید از خانواده XU۷، EF۷ و TU۵، بهره گیری از جدیدترین تکنولوژی ها در آزمون های خودرویی و بهبود زنجیره تامین و فرآیندهای قطعه سازی در دستور کار قرار داده است.

از سوی دیگر طرح بهبود کیفیت و اعتماد به محصولات ایران خودرو، مبنای رضایتمندی مشتریان قرار گرفته و آمارهای رسمی نیز از کاهش میزان مراجعه مشتریان به شبکه خدمات پس از فروش این گروه خودروسازی حکایت دارد، به نحوی که طی ماه‌های گذشته میانگین کیفیت محصولات این گروه صنعتی نسبت به سال گذشته ۴۰ درصد رشد داشته و گروه صنعتی ایران خودرو برای جلب رضایت مشتریان، افزایش مدت زمان گارانتی محصولات خود از دو به سه سال و از ۴۰ به ۶۰ هزار کیلومتر را اجرایی کرده است.

با این اقدام همه محصولات ایران خودرو که در سال ۱۴۰۱ تولید شده اند، با سه سال یا ۶۰ هزار کیلومتر گارانتی به بازار عرضه می‌شوند. این اقدامات در کنار توقف تولید خودروهای ناقص و عبور مستقیم محصولات از خطوط تولید، بستر سازی برای اجرای طرح ویژه بهبود کیفیت محصولات و خدمات پس از فروش این گروه صنعتی بوده و اکنون با گذشت شش ماه از مدیریت خطیبی در گروه صنعتی ایران خودرو، می‌توان گفت بزرگ‌ترین شرکت خودروسازی ایران بر روی ریل نوینی برای ارتقای کیفیت و افزایش رضایتمندی مشتریان قرار گرفته که می‌توان زمینه حضور گسترده تر این گروه خودروسازی در بازار داخلی و بازارهای هدف صادراتی را فراهم سازد.

هشت فرمان رییس جمهوری

بازدید سرزده رییس جمهوری از ایران خودرو در اسفندماه سال گذشته، حکایت از وجود نگرانی‌های عمیق در سطح جامعه برای وضعیت تولید و عرضه خودرو به بازار داشت. ایجاد حواشی مختلف برای مسائلی قابل حل در صنعت خودرو، سبب حضور سرزده رییس جمهوری در ایران خودرو و صدور فرامین هشت گانه متعاقب آن شد.

گروه صنعتی ایران خودرو، در شش‌ماهه اخیر، با درک ضرورت اصلاح وضعیت ایجاد شده در خودروسازی، اصلاح روش‌ها و رویکردها را در دستور کار قرار داد و اینک توانسته به این نگرانی ها پاسخ شایسته ای دهد.

از فرامین هشت گانه صادر شده، علاوه بر به حداقل رساندن خودروهای ناقص متوقف در پارکینگ های ایران‌خودرو و تجاری سازی اکثر آن که به میزان کم‌تر از تولید دو هفته رسیده و به زودی به صفر خواهد رسید، خروج دو محصول ۴۰۵ و سمند در دستور کار قرار دارد که براساس برنامه ریزی صورت گرفته، با انجام تعهدات به مشتریان، دیگر این دو محصول از خط تولید برای همیشه خارج خواهند شد.

در نخستین گام پس از بازدید رییس جمهوری از ایران خودرو و صدور فرامین هشت گانه، گارانتی محصولات تولیدی ایران خودرو از ابتدای امسال از دو سال یا ۴۰ هزار کیلومتر پیمایش به سه سال یا ۶۰ هزار کیلومتر افزایش یافت.

عرضه هفت محصول بهبودیافته که پیش از این گفته شد، در راستای فرامین رییس جمهوری در سال جاری انجام خواهد شد، همچنین علاوه بر محصول جدید هایما ۸S، ایران خودرو در برنامه تهاجمی خود، عرضه محصول هایما X۷ را نیز در دستور کار قرار داده و در صورت انجام توافقات با شرکای تجاری، محصولات جدید دیگری را نیز به خطوط تولید اضافه خواهد کرد.

از سوی دیگر، پروژه‌های نمونه‌سازی محصولات هیبریدی و برقی نیز در دست اقدام است که در این زمینه برای تسریع در فرآیند طراحی و صنعتی سازی، همکاری با صنایع دفاع، شرکت‌های دانش بنیان با رویکرد فناوری تعمیق یافته است.

همچنین گروه صنعتی ایران خودرو علاوه بر تاکید بر انجام واردات خودرو به عنوان محرکی برای رقابت پذیری محصولات خودروسازان داخلی، با توسعه محصولات، صادرات را نیز در دستور کار قرار داده که بر همین اساس صادرات ۱۵ هزار دستگاهی خودرو در سال جاری انجام خواهد شد.

از سوی دیگر براساس بند پنجم از فرامین رییس جمهوری و مصوبات کمیته خودرو و ایجاد فرصت‌های برابر برای تمامی متقاضیان خرید خودرو، ثبت نام خودرو به‌صورت یک‌پارچه و از طریق سامانه وزارت صمت در حال انجام است. با افزایش عرضه خودرو، شرایط حذف قرعه کشی برای برخی محصولات تا پایان سال و به صورت تدریجی فراهم خواهد شد. از سوی دیگر در پایان تیرماه، تعداد تعهدات معوق به مشتریان به حدود سه هزار دستگاه رسید و شاخص زمانی تکمیل وجه تا تحویل خودرو نیز کم‌تر از ۳۰ روز است.

نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی نیز از دیگر فرامین رییس جمهوری برای تحول صنعت خودرو بوده است. هدف گذاری ایران خودرو در این زمینه تحقق دست کم ۵۰ درصد از دستورات ریاست جمهوری، معادل نوسازی ۱۰ هزار دستگاه ناوگان حمل و نقل بار و مسافر است. برنامه های عملیاتی شرکت ایران خودرو دیزل در این زمینه، افزایش ظرفیت مونتاژ خطوط تولید، افزایش ظرفیت و توانمندی شرکت‌های زیرمجموعه متناسب با برنامه تولید شرکت ایران خودرودیزل و تامین به موقع و اقتصادی قطعات مورد نیاز است. تاریخ انجام این تعهد شش ماه پس از انعقاد قرارداد با سازمان‌ها و ارگان‌های مربوطه (شهرداری ها و سازمان راهداری و ... ) پیش بینی شده است.

افزایش ظرفیت و توانمندی شرکت‌های زیرمجموعه متناسب با برنامه تولید شرکت ایران خودرودیزل، افزایش ظرفیت مونتاژ خطوط تولید شرکت ایران خودرودیزل، تامین به موقع و اقتصادی قطعات مورد نیاز و عرضه پنج محصول جدید در بخش های مختلف باری و مسافری در سال ۱۴۰۱ از برنامه‌های ایران خودرو برای تحقق این فرمان رییس جمهوری است.

افزایش کیفیت محصولات نیز از محوری ترین فرامین رییس جمهوری بوده که در این زمینه نیز طرح جامع کیفیت و تولید در قالب ۲۷۹ برنامه بهبود در دستور کار قرار گرفت، این برنامه‌ها که در طول زنجیره ارزش و در حوزه‌های کیفیت تامین، کیفیت مهندسی و طراحی، کیفیت ساخت و تولید، کیفیت فروش و خدمات پس از فروش و کیفیت لجستیک طرح ریزی و در حال اجراست و نتایج آن به مرور برای مشتریان نمایان خواهد شد.
فرمان هشتم رییس جمهوری نیز درخصوص واگذاری سهام شرکت های متعلق به ایران خودرو به مرحله اجرایی رسیده و فراخوان عمومی برای آن منتشر شده است.

تولید خودروهای تجاری سنگین و نیمه سنگین

ایران خودرو دیزل به عنوان بزرگ‌ترین شرکت تولیدکننده خودروهای تجاری سنگین و نیمه سنگین، توانسته گام های بلندی را در داخلی سازی، افزایش ظرفیت های تولیدی، توسعه محصولات و تامین نیاز بازار خودروهای کار بردارد.

بدهی مالی این خودروساز که به عنوان سودده ترین خودروساز تجاری کشور شناخته می شود، به صفر رسیده و با اصلاح ساختار مالی، سرمایه آن افزایش یافته است. طبق برنامه های متعددی که برای توسعه این شرکت درنظر گرفته شده، میزان بهره‌وری آن تا پایان سال ۱۰ برابر سال ۱۳۹۸ خواهد شد. ایران خودرو دیزل با دارا بودن سهم ۲۵ هزار دستگاهی از برنامه تولید گروه صنعتی ایران خودرو به میزان ۳.۵ برابر نسبت به تولید سال گذشته رشد را تجربه خواهد کرد که سودآوری بیش‌تری را برای این شرکت رقم خواهد زد.

این شرکت آمادگی دارد، با توجه به افزایش ظرفیت های تولیدی و عرضه محصولات جدید، نیاز ناوگان حمل و نقل عمومی در دو بخش باری و مسافری را تامین کند تا دیگر شاهد واردات محصولات دست دوم فاقد گارانتی و قطعات یدکی از کشورهای دیگر نباشیم.

مجموع کارکنان خدوم گروه صنعتی ایران خودرو با مدیریت و راهبری مدیرعامل پرتلاش و با انگیزه، افق های روشنی را برای توسعه صنعت خودرو کشور ترسیم کرده اند که به طور حتم، با حمایت های دولت‌مردان و سیاست‌گذاران، می توانند گام‌های بلند و موثری را برای اعتلای نام ایران در بازارهای جهانی بردارند.