مردم اغلب درباره سرعت پیشرفت و تحول در چین صحبت می‌کنند، اما وقتی این کار را انجام می‌دهند، احتمالا به پروژه اسپات‌لایت اتوموتیو لیمیتد فکر نمی‌کنند. بعد از گذشت شش سال و به پس از شروع تولید انبوهی که به سختی انجام شد، ممکن است شراکت ب‌ام‌و برای ساخت مینی الکتریکی در چین به دلیل تعرفه‌های جدید اتحادیه اروپا از بین برود.

مرور اولین اقدامات

برای درک کامل این وضعیت، باید به تاریخچه نحوه عملکرد تولیدکنندگان بین‌المللی خودرو در چین برگردیم. با شروع افتادن نام چین بر سر زبان‌ها، تقاضا برای خودروها شروع به رشد کرد و در دهه ۱۹۸۰، چین تمامی تولیدکنندگان خارجی را مجبور به ایجاد همکاری‌های مشترک کرد تا به راحتی به بازار دسترسی پیدا کنند. این جوینت‌ونچرها ابتدا باید با شرکت‌های دولتی واجد شرایط انجام و سهم شریک خارجی به ۵۰ درصد محدود می‌شد.

با وجود اینکه چین به کارخانه جهانی تبدیل شد، این امر برای خودروها رخ نداد. برای تولیدکنندگان غربی، ژاپنی و کره‌ای که در چین شروع به کار کردند، صادر کردن خودروها به دلایل تقسیم سود با شریک چینی، چندان منطقی نبود. گفتنی است که این برندها در کارخانه‌ها و مناطق دیگر مجبور به انجام این کار نبودند.

کمیسیون توسعه و اصلاحات ملی چین (NDRC) در سال ۲۰۱۸ پایان چند مرحله‌ای به این سیاست را اعلام کرد. تحت این سیاست، محدودیت‌های مالکیت خارجی در سال ۲۰۲۰ برای خودروهای انرژی جدید و وسایل نقلیه خاص برداشته شد، در حالی که برای خودروهای سواری، تاریخ برداشته شدن محدودیت‌ها سال ۲۰۲۲ تعیین شد. تسلا اولین شرکتی بود که از این قوانین جدید بهره‌برداری و کارخانه‌ای کاملا تحت مالکیت خود در چین برای تولید خودروهای داخلی و صادراتی را تاسیس کرد.

همکاری ب ام و و گریت وال برای تولید مدل جدید

سال ۲۰۱۸ همچنین سالی بود که گروه ب‌ام‌و و گریت وال موتور توافق همکاری مشترکی برای تولید نسخه‌های الکتریکی مینی در چین امضا کردند. شانزده ماه بعد، جوینت‌ونچر اسپات‌لایت اتوموتیو لیمیتد (Spotlight Automotive Limited JV) در ژانگجیاگانگ، استان جیانگسو افتتاح شد. بر اساس برنامه اعلام شده در سال ۲۰۱۹، یک کارخانه در این شهر با سرمایه‌گذاری حدود ۶۵۰ میلیون یورو (۶۹۸ میلیون دلار آمریکا) توسط شرکا ساخته می‌شود. مرحله ساخت از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۲ برنامه‌ریزی شده بود تا کارخانه‌ای با حدود ۳ هزار نفر خدمه و کارمند و ظرفیت تولید ۱۶۰ هزار دستگاه خودرو در سال تولید شود.

تحت قوانین همکاری مشترک چین، هر تولیدکننده خارجی می‌توانست تا دو همکاری مشترک داشته باشد. ب‌ام‌و قبلا همکاری مشترکی با بریلیانس (تاسیس شده در سال ۲۰۰۳) داشت و بنابراین همکاری جدید با گریت وال کمی تعجب‌آور بود. زمان‌بندی این همکاری به دلیل تغییر قوانین همکاری مشترک حتی بیشتر غافلگیرکننده بود، به خصوص وقتی که در اوایل سال ۲۰۱۹ ب‌ام‌و اولین تولیدکننده‌ای شد که اعلام کرد از قوانین جدید بهره‌برداری کرده و سهم خود در ب‌ام‌و بریلیانس را به ۷۵ درصد افزایش می‌دهد.

حتی نیاز چندانی به تولید مینی الکتریکی در چین هم نبود و این تصمیم نیز زیر سوال رفت. شهر کاولی، آکسفورد خانه مینی تحت مدیریت ب‌ام‌و بود. به دلیل مسائل و مشکلات مربوط به ظرفیت، برخی مدل‌های مینی در مراکز دیگر تولید شده‌اند اما هر دو نسخه الکتریکی و بنزینی مینی از همان خط تولید در بریتانیا خارج می‌شدند.

دولت بریتانیا در ابتدا خواستار ممنوعیت فروش همه خودروهای بنزینی تا سال ۲۰۳۰ بود که سال گذشته تا سال ۲۰۳۵ به تعویق افتاد. در واقع به عبارتی و دیر یا زود، کارخانه نیاز به انتقال به تولید نسخه‌های تمام‌الکتریکی داشت. پذیرش و تمایل سریع‌تر مشتریان به خودروهای الکتریکی، سریع‌تر از انتظار ب‌ام‌و بود و این به معنای الکتریکی کردن مینی نسل سوم بود. چیزی که در ابتدا برای نسل چهارم برنامه‌ریزی شده بود. آکسفورد توانست یکی از هر دو مینی را به عنوان یک خودروی الکتریکی برای مدل نسل سوم تولید کند.

چالش ها و مشکلات متعدد بر سر راه ب ام و و تولید مینی الکتریکی در چین

استفانی ورست، رییس وقت ب‌ام‌و در سال ۲۰۲۲ گفت که کارخانه آکسفورد «برای تولید انبوه مناسب نیست.» طبق برنامه‌های برند برای مینی، کارخانه آکسفورد در واقع تولید خودروهای الکتریکی مینی را بین سال‌های ۲۰۲۴ و ۲۰۲۶ متوقف خواهد کرد. مینی نسل چهارم (J01) به طور خاص فقط الکتریکی است و بر روی پلتفرمی که با همکاری گریت وال موتور توسعه یافته سوار می‌شود. مینی بنزینی «نسل چهارم» (F65/F66) در واقع فقط توسعه‌ای از نسل سوم با طراحی متناسب با خودروی الکتریکی جدید است. از سال ۲۰۲۶، نسخه‌های مینی کوپر الکتریکی و کراس‌اوور ایس‌من، در کارخانه بریتانیا پس از تطبیق به تولید خودروهای تمام‌الکتریکی تولید خواهند شد. آکسفورد تا سال ۲۰۳۰ فقط به تولید محصولات تمام‌الکتریکی خواهد پرداخت. در همین حال، تولید خودروها در کارخانه ژانگجیاگانگ در چین از اکتبر سال گذشته آغاز شد.

اگر همه چیز برابر بود، وضعیت کنونی که در آن چین نسخه‌های الکتریکی مینی را تولید می‌کند و بریتانیا نسخه‌های بنزینی، ممکن بود خوب باشد اما یک هفته، زمانی طولانی در دنیای سیاست محسوب می‌شود. سپتامبر سال گذشته، کمیسیون اروپا تحقیقی درباره خودروهای الکتریکی چینی و یارانه‌های دولتی که برندهای سازنده آن‌ها دریافت می‌کنند را آغاز کرد. هفته گذشته، نتایج اولیه اعلام شد و تعرفه‌های وارداتی موقت قرار است از ۴ جولای اجرا شوند. باید توجه داشت که این تعرفه‌ها علاوه بر تعرفه‌های ۱۰ درصدی هستند که قبل از آغاز تحقیق وجود داشتند.

تحت قوانین جدید، سه شرکت بی وای‌دی، جیلی و سایک که با تحقیقات اتحادیه اروپا همکاری کردند، به ترتیب با تعرفه‌های ۱۷.۴ درصدی، ۲۰ درصدی و ۳۸.۱ درصدی مواجه شدند. یازده تولیدکننده دیگر که همکاری کردند اما نمونه‌گیری نشدند، تعرفه ۲۱ درصدی دریافت کردند و همه تولیدکنندگان دیگر مشمول تعرفه ۳۸.۱ درصدی خواهند شد. اگرچه هر دو شرکت ب‌ام‌و بریلیانس و گریت وال موتور از ۱۱ تولیدکننده بودند، اما اسپات‌لایت اتوموتیو در بین این گروه نبود. در واقع اگرچه هنوز این موضوع به صورت رسمی تایید نشده اما می‌توان تقریبا با اطمینان گفت که مینی جدید نیز با تعرفه کامل ۳۸.۱ درصدی مواجه خواهد شد.

یکی دیگر از عواملی که پروژه اسپات‌لایت را بی‌معنا می‌کند، این موضوع است که از ۱۴ می گذشته، ایالات متحده هم تعرفه‌های واردات خودروهای الکتریکی چینی را از ۲۵ درصد به ۱۰۰ درصد افزایش داده است. بر اساس منابع مختلف، مینی الکتریکی نسل جدید در حال حاضر در ایالات متحده در دسترس نخواهد بود. بر اساس گزارش موتورینگ فایل، مینی نسل چهارم (J01) تا سال ۲۰۲۶ که تولید آن در بریتانیا شروع می‌شود، در آمریکا عرضه نخواهد شد.

در حالی که قرار بود فرآیند تولید در چین از اکتبر سال گذشته آغاز شود، به نظر می‌رسد مدل‌هایی که تا به حال تولید شده‌اند، به خارج از کشور صادر می‌شوند. رسانه فست تکنولوژی نیز ادعا می‌کند که فروش مدل‌های تولید شده در چین هنوز در این کشور آغاز نشده است.

چه آینده ای در انتظار اسپاتلایت است؟

ب‌ام‌و در ابتدا چین را به عنوان پایگاه تولید مدل iX3 انتخاب کرد و از سال ۲۰۲۰ این خودرو را به همه بازارها صادر کرده است. با این حال، با شروع نسل بعدی iX3، تولید در ابتدا به کارخانه جدید مجارستان منتقل خواهد شد و سپس به چین باز می‌گردد. به نظر می‌رسد با iX3، مجارستان بازارهای ایالات متحده و اتحادیه اروپا را تامین خواهد کرد در حالی که چین عمدتا بازار محلی داخلی و شاید برخی بازارهای کمتر حساس به تعرفه مانند استرالیا را تامین می‌کند که هنوز تعرفه‌ای بر خودروهای الکتریکی چینی اعمال نکرده‌اند.

زمان و شیوه همکاری ب‌ام‌و با گریت‌وال همیشه دچار چالش و انتقاد بوده است، مخصوصا وقتی که این نکته را مدنظر قرار می‌دهید که ب‌ام‌و دیگر نیازی به یک جوینت‌ونچر جدید نداشت. آیا ب‌ام‌و واقعا در وضعیت به شدت بدی در فرآیند الکتریکی کردن خودروها قرار داشت که نیاز به توسعه یک پلتفرم با تولیدکننده چینی حس می‌شد و بنابراین به همین دلیل سراغ گریت‌وال رفت؟ همچنین با توجه به سرعت کند و شتاب کم پیشرفت کل پروژه، این‌طور حس می‌شد که شاید این همکاری مشترک نیز یکی از دیگر پدیده‌های پر سر و صدای چینی بود که زرق و برق و هیاهوی رسانه‌ای اولیه‌ای زیادی داشت اما پس از مدتی، همه‌چیز ساکت می‌شود. البته که چنین اتفاقی رخ نداد چون فست تکنولوژی ادعا می‌کند که اراده و عزم جدی برای پیش بردن پروژه وجود داشت و دلیل تاخیر افتتاح کارخانه که قرار بود در سال ۲۰۲۲ شروع به کار کند، جوازها و اسناد موردنیاز تولیدی و به عبارتی، چالش‌های اداری بوده است.

تماس با یک نمایندگی در بریتانیا اثبات کرد که مینی نسل چهارم (J01) در حال حاضر برای آزمایش رانندگی و تحویل موجود است. زمانی که تعرفه‌های اتحادیه اروپا اعمال شوند، ممکن است مینی االکتریکی فقط در بریتانیا و چند بازار دیگر اروپایی که بخشی از اتحادیه نیستند در دسترس باشد. در صورت تایید و رخ دادن این اتفاق، کارخانه تولیدی در چین که قرار بود پایگاه جهانی تولید نسخه‌های الکتریکی مینی باشد، می‌تواند فقط به بازار محلی خود و چند کشور دیگر که شامل قوانین تعرفه‌ای جدید نمی‌شوند خدمات دهد و تقاضای مینی الکتریکی را تامین کند.

یکی دیگر از معماهای پروژه اسپات‌لایت این است که پس از شروع تولید نسخه‌های الکتریکی در کارخانه بریتانیا در سال ۲۰۲۶، چه اتفاقی برای این برند و تاسیسات تولیدی اختصاص‌یافته به آن خواهد افتاد.

پاسخ به این سوال اکنون روشن است، بسیار روشن‌تر از آینده خود اسپات‌لایت.