رانندگی طولانی مدت، به ویژه در مسیرهای یکنواخت با تکیه بر مهارت‌های ناخودآگاه همراه است و همین کاهش هشیاری راننده می‌تواند بسیار خطرآفرین باشد. اگر به این شرایط، تراکم خودروها و ترافیک را هم اضافه کنیم، درگیری راننده با پدال‌ها بیشتر می‌شود که حتی در خودروهای اتوماتیک هم به خستگی مضاعف راننده منجر می‌گردد. اما سیستم‌های جدید کروز کنترل در سیستم دستیار پیشرفته راننده (ADAS) که بر پایه تشخیص فاصله با خودروی جلویی کار می‌کند و در خودروهای اف‌ایکس و تیگو8 پرو و تیگو8 پرومکس از برند فونیکس استفاده شده، می‌تواند به این مسائل پایان دهد.

گرچه از پیدایش نخستین نمونه سیستم کروز کنترل، چندین دهه می‌گذرد، اما تکنولوژی اولیه به واسطه عدم تطبیق‌پذیری، می‌تواند در مسیرهای مسطح و عموما خلوت نظیر آزادراه‌ها به عدم هشیاری راننده نیز دامن بزند. در سیستم‌های قدیمی (با عدم امکان تشخیص فاصله و تطبیق)، سرعت خودرو بر عدد خاصی تنظیم می‌شود و وسیله نقلیه به صورت خودکار با تنظیم میزان گاز، سرعت ثابت را حفظ می‌کند. از همین رو، راننده پدال گاز را رها می‌کند و در صورت مواجهه ناگهانی با مانع، ترافیک یا ترمز ناگهانی خودروی جلویی، مجال کوتاهی برای توقف خودرو خواهد داشت. اما با پیشرفت تکنولوژی در این زمینه، فاصله با خودروی جلویی لحظه به لحظه محاسبه می‌گردد و سرعت خودرو بر همان اساس تنظیم می‌شود.

نگاهی به تاریخچه کروز کنترل تطبیقی

در مجموعه رادارهای سیستم همیار راننده (ADAS)، قابلیت «تشخیص فاصله» در خودروها از قدمتی در حدود یک دهه بیشتر از رادارهای خطی برخوردار است و در این زمینه نیز ژاپنی‌ها با ارائه اولین سیستم تشخیص فاصله در سال 1992 پیشگام هستند. سیستم اولیه به عنوان «هشدار فاصله» شناخته می‌شد و تاثیری در گاز، ترمز یا تعویض دنده نداشت.

در سال 1995، سیستم دیگری با عنوان «پیش‌نمایش کنترل فاصله» به بازار ارائه شد که سرعت را از طریق کنترل دریچه گاز، کاهش دنده و بدون دخالت در سیستم ترمز انجام می‌داد. در سال 1999 این تکنولوژی در اروپا توسعه یافت و مرسدس‌بنز از اولین سیستم «کروز کنترل تطبیقی» (Adaptive Cruise Control) در محصولات کلاس S و CL استفاده کرد. در سال 2000، ب‌ام‌و رادار کروز کنترل فعال را در سری 7 (E38) روانه بازار اروپا کرد. تویوتا نیز در اواخر همین سال، لیزر ACC را با سیستم کروز کنترل لیزری پویا به بازار ایالات متحده آورد که کنترل ترمز هم به آن افزوده شده بود.

در نیمه نخست همین دهه، توسعه سیستم کروز کنترل از جانب برندهای دیگر در صنعت خودرو نظیر اینفینیتی، فولکس واگن، آئودی، کادیلاک، لکسوس و آکورا ادامه یافت تا آنجا که لکسوس، یک سیستم پیش از برخورد را با هدایت رادار ارئه کرد و قابلیتی به آن افزوده شد تا ترمز هم در این مجموعه درگیر شود و در صورت توقف خودروی جلویی، بتواند وسیله نقلیه را متوقف کند. برندهای لینکلن، فورد، جیپ، کرایسلر، ولوو و تسلا که در دهه اخیر به‌عنوان نامی پیشرو در زمینه تکنولوژی وسایل نقلیه هوشمند و خودران شناخته می‌شود نیز از جمله نام‌های مطرحی بودند که به گونه‌های مختلفی از این تکنولوژی تجهیز شدند.

کروز کنترل هوشمند در محصولات فونیکس

برندهای مختلف با اهداف تجاری، از عنوان‌های متفاوتی برای اشاره به این سیستم و به ویژه زیرمجموعه‌های آن استفاده می‌کنند. در بازار خودرو ایران، اساس تکنولوژی عمدتاً با همان عنوان «کروز کنترل تطبیقی» (ACC) شناخته می‌شود. کنترل این سیستم، با سنسورهایی مبتنی بر رادار، لیزر یا دوربین انجام می‌شود و سیستم ترمز را به محض تشخیص وسیله نقلیه دیگر در مسیر، فعال می‌کند و به محض خالی شدن فضای کافی، تا رسیدن به سرعت مورد نظر، مجدد اقدام به گاز دادن می‌کند. این فناوری با امکان تفکیک صحیح وسایل نقلیه و کاهش خطاهای راننده، ایمنی و راحتی سرنشینان می‌انجامد و همچنین به ترافیکی روان در مسیر کمک می‌کند.

کروز کنترل هوشمند در خودروهای فونیکس به دو زیرمجموعه اصلی تقسیم می‌شود. رادار دستیار ترافیک سنگین (Traffic Jam Assist) یا به اختصار TJA به طور خاص برای رانندگی در ترافیک و سرعت‌های کمتر از 60 کیلومتر بر ساعت، طراحی شده و رادار کمکی کروز یکپارچه (Integrated Cruise Assist) که به طور مختصر به صورت ICA شناخته می‌شود نیز بازه سرعت 60 تا 150 کیلومتر بر ساعت را پوشش می‌دهد.

کروز کنترل تطبیقی، یکی از قابلیت‌های سیستم همیار راننده (ADAS) است که ضمن کاهش خستگی راننده و افزایش ایمنی سرنشینان، می‌تواند به بهبود بار ترافیکی معابر کمک کند. مطابق تعریف «انجمن جهانی مهندسان خودرو» (SAE International)، وسایل نقلیه با کروز کنترل خودکار در سطح اولیه وسایل نقلیه خودران طبقه بندی می‌شوند و در صورت همراه داشتن امکان دیگری مثل رادارهای خطی از مجموعه‌ ADAS، خودرو به سطح دوم وسایل نقلیه خودران ارتقا می‌یابد. ترکیب این سیستم‌ها در خودروهای فونیکس می‌تواند با خلق تجربه‌ای لذتبخش و منحصر به فرد از رانندگی همراه باشد.