آلودگی هوا در کلان‌شهرهای کشور این روزها همچنان ادامه دارد، چالشی بزرگ که خودروها نیز در آن سهیم هستند، به‌ویژه فرسوده‌ها. این در حالی است که آمار نشان می‌دهد میزان مردودی خودروهای سواری تولید داخل در مرحله انطباق با استانداردها، با افت و خیز همراه بوده است.

در حال حاضر خودروسازان کشور ملزم به تولید محصول با استاندارد آلایندگی یورو۵ هستند، استانداردی که از اواسط سال گذشته غالب شد. حالا طبق گزارشی که شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران در کتابچه سالانه خود منتشر کرده، روند انطباق خودروها با استاندارد فعلی، حدود ۶۷‌درصد است. با این حساب، ۳۳‌درصد از خودروهای تولید داخل در سال ۹۹ نتوانسته‌اند در آزمون انطباق استاندارد آلایندگی قبول شوند. البته شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران در توضیح این موضوع گفته که کاهش میزان قبولی خودروهای داخلی در آزمون انطباق، ارتقای سطح استاندارد آلایندگی از یورو۴ به یورو۵ بوده است.

در واقع به نظر می‌رسد منظور از این آمار این است که ۶۷‌درصد از خودروهای تولیدی سال ۹۹ منطبق با استاندارد یورو۵ بوده‌اند و ۳۳‌درصد دیگر، عملا استاندارد کمتری داشته‌اند. این در حالی است که در ۶ماه ابتدایی سال گذشته و با توجه به اینکه استاندارد یورو۴ ملاک آزمون انطباق بوده، خودروهای داخلی بیشتری در این آزمون قبول شده‌اند. طبق گزارش منتشره، در بازه زمانی موردنظر، ۸۲‌درصد از خودروهای تحت ارزیابی نمره قبولی در آزمون انطباق با استاندارد آلایندگی یورو۴ به دست آورده‌اند و ۱۸‌درصد باقی مانده نیز در آزمون موردنظر مردود شده‌اند. اما اگر به عقب برگردیم و گزارش سال‌های ۹۸ و ۹۷ را نیز مورد بررسی قرار دهیم، مشخص می‌شود میزان قبولی خودروهای داخلی در آزمون انطباق استاندارد آلایندگی روندی رو به بهبود داشته است.

بر این اساس، طی سال ۹۷ که در اواسط آن خودروسازی کشور تحریم شد، ۷۶‌درصد خودروها توانسته‌اند در آزمون انطباق با استاندارد آلایندگی نمره قبولی کسب کنند. بنابراین ۲۴‌درصد خودروهای تحت بررسی در آزمون موردنظر مردود شده‌اند. در سال ۹۷، ملاک ارزیابی، استاندارد یورو ۴ بوده، درست مانند سال ۹۸؛ از همین رو میزان قبولی در ۹۸ افزایش یافته است. طبق گزارش منتشره، ۸۵‌درصد از خودروهای مورد ارزیابی در سال ۹۸، در آزمون انطباق استاندارد آلایندگی، نمره قبولی به دست آورده و ۱۵‌درصد نیز مردود شده‌اند.

با توجه به اینکه در ۶ماه نخست سال ۹۹، ملاک ارزیابی همچنان یورو۴ بوده، روند قبولی خودروها در آزمون موردنظر، کمی نزولی شده است (از ۸۵‌درصد به ۸۲‌درصد رسیده است). هنوز آمارهای مربوط به سال ۱۴۰۰ منتشر نشده، بنابراین مشخص نیست روند انطباق خودروها با استاندارد آلایندگی یورو۵، در سال‌جاری چگونه بوده و رو به نزول رفته یا صعودی شده است. خودروهای داخلی یکی از عوامل آلودگی هوا به‌خصوص در روزهای سرد به شمار می‌روند، از همین رو ارتقای استاندارد آلایندگی آنها می‌تواند از سهم‌شان در آلودگی بکاهد. این البته در حالی است که چالش اصلی در موضوع نقش خودروها در آلودگی هوا، به فرسوده‌ها برمی‌گردد، زیرا میزان آلایندگی حاصل از آنها بسیار بالاتر از مدل‌های غیر‌فرسوده است.