عرضه خودرو در بورس این روزها بحث تولید عبور مستقیم خودروسازان را به حاشیه‌ رانده است. قیمت خودروها علیرغم وعده وزیر صمت در خصوص عدم تولید محصول ناقص و افزایش تیراژ نه تنها ثبات نداشته، بلکه با افزایش نسبی نیز همراه بوده است. این درحالی است که کارشناسان صنعت خودرو معتقد هستند؛ عرضه خودرو در بورس نمی‌تواند عامل کاهش اختلاف بها از کارخانه تا بازار باشد. از سویی شاهد هستیم که بدنه وزارت صمت تعمدا نسبت به تدوین آیین نامه اجرایی واردات به نفع مشتریان، تعلل دارد. شاید بهتر باشد سیدرضا فاطمی‌امین وزیر صمت به عنوان شخص نخست سیاست گذار صنعتی کشور برای ریشه یابی مافیا و معضلات خودروسازی از بدنه وزارت متبوعش بررسی را آغاز کند. شاید این مورد بتواند منجربه ذکر خیر نام نیک از ایشان پس از دوره سکان داری وزارت صمت شود. برای بررسی وضعیت قیمت خودرو در بازار و نظر فعالان این صنف با سعید موتمنی رئیس اتحادیه نمایشگاه داران خودرو تهران به گفت و گو پرداختیم:

قیمت خودرو در بازار طی روزهای اخیر افزایش یک تا پنج میلیونی را تجربه کرده است به عنوان مثال خودرو پژو ۲۰۷ از ۶۰۸ میلیون تومان به بها ۶۱۰ میلیون تومان رسیده، قیمت خودرو چه زمانی روند نزولی را دنبال خواهد کرد؟

قیمت خودروها طی ۴۵ روز گذشته نوسان قابل توجهی نداشته است، به عنوان مثال خودروهای پژو ۲۰۶ تیپ۲ از ۳۰۴ میلیون تومان به ۳۰۰ میلیون تومان یا کوییک از بها ۲۱۴ میلیون تومان به ۲۰۸ میلیون تومان رسیده است. باتوجه به نوسانات ارزی فراوان در یک ماه اخیر، بازار خودرو چندان افزایش قابل توجهی را تجربه نکرده است. اگر در یک ماه اخیر محدودیت عرضه خودرو وجود نداشت و افزایش تیراژ نیز رخ می‌داد، فاصله قیمت صد درصدی خودروها از کارخانه تا بازار کاهش می‌یافت، متاسفانه روند تولید فعلی پاسخگویی نیاز مشتریان نیست. چرا باید مشتری برای خرید یک خودرو ۱۵۰ میلیون تومانی براساس قیمت مصوب کارخانه، در بازار ۳۰۰ میلیون تومان پرداخت کند؟

به اختلاف بها خودرو از کارخانه تا بازار اشاره کردید، عرضه خودرو در بورس می‌تواند این فاصله را کاهش دهد؟

عرضه خودرو در حال حاضر برای بازار به صورت قطره چکانی است، همین عرضه قطره چکانی اگر به بورس راه یابد و چوب حراج به خودروها بزنند، قیمت ها فقط افزایش خواهد یافت. بارها کارشناسان عنوان کردند که محدودیت عرضه سبب افزایش قیمت خودروها در بازار شده است، حال مکانیز عرضه را تغییر دهند، هیچ تاثیری در روند کاهش قیمت نخواهد داشت. اگر به طور پیوسته عرضه متناسب با تقاضا در بازار انجام می‌شد، قیمت ها به سرعت کاهش می‌یافتند. کجای دنیا خودرو را به بورس برده و به آن چوب حراج می‌زنند؟ سال ۱۳۹۶ حدود یک میلیون و ۵۵۰ هزار دستگاه انواع خودرو سواری شرکت‌های خودروساز تولید و عرضه کردند. در همان سال نیز واردات خودرو آزاد بود و اختلاف بها یک دستگاه پراید یا پژو ۲۰۶ از کارخانه تا بازار ۵۰۰ هزار تومان تا یک میلیون تومان بود. حتی برخی از خودروها در مقطعی کمتر از قیمت خودروسازان در بازار به فروش می‌رسیدند. دلیل این موضوع نیز عرضه بسیار بالا خودروها به بازار بود، هر کالایی که کاهش عرضه در بازار داشته باشد با افزایش واسطه گریی و رشد قیمت همراه خواهد شد. حال که سیاست عرضه خودرو به بورس را در پیش گرفتند، زمینه ورود عده ای دلال را فراهم و قیمت خودرو را سه نرخی خواهند کرد. قیمت تولیدکننده را آزاد و در کنار آن نیز واردات را آزاد کنند، اجازه دهند مشتریان در بازار تصمیم بگیرند که چه خودرویی خریداری کنند.

در سال جاری برای کاهش قیمت خودرو در بازار باید چه مقدار تولید و عرضه انجام شود؟

در حال حاضر نیاز بازار داخلی به بیشتر از یک میلیون دستگاه خودرو طی سال جاری است که قیمت ها کاهش یابد. با بررسی آمار متوجه خواهید شد که خودروسازان سال گذشته چند دستگاه خودرو تولید کردند که پاسخگو نیاز نبوده است. از نیمه دوم سال ۱۳۹۷ به بعد اختلاف قیمت خودرو میان کارخانه و بازار شکل گرفت، در چهار سال اخیر چه اتفاقی رخ داده است که این حجم از افزایش قیمت برای خودرو ایجاد شده است؟ طی چهار سال گذشته خودروسازان براساس آمار منتشر شده حدود دو میلیون و ۴۰۰ هزار دستگاه خودرو تولید کردند. این درحالی است که باید چهار میلیون و ۶۰۰ هزار دستگاه خودرو تولید می‌کردند. کاهش تولید و عرضه فقط سبب ایجاد این حجم از اختلاف قیمت میان خودروسازان و بازار شده است.

خودروسازان مدعی هستند که عدم تولید خودرو ناقص سبب کاهش قیمت ها شده است، نظر شما در این خصوص چیست؟

طی چهار ماه گذشته خودروسازان باید حداقل ۵۲۰ هزار دستگاه خودرو تولید می‌کردند، این درحالی است که براساس آمار منتشر شده حدود ۲۵۰ هزار دستگاه خودرو تولید داشتند. روند فعلی تولید و عرضه پاسخگو نیاز مشتریان در بازار نیست، برای تنظیم بازار باید هرچه زودتر آیین نامه اجرایی واردات تنظیم و خودرو به بازارهای کشور راه یابد. تا چه زمانی باید در خصوص «خودرو کالایی مصرفی» است، باید صحبت کرد؟ به دلیل ضعف تولید این کالا مصرفی به کالاسرمایه ای تبدیل شده است، اگر تولید را افزایش و واردات را آزاد کنند، قطعا خودرو مجدد کالا مصرفی خواهد شد.

به بحث تولید اشاره کردید، فعالان صنعت خودرو همگی معتقد هستند که مشکل نقدینگی برای تولید وجود دارد، نقدینگی افزایش تیراژ را از کجا باید تامین کرد؟

هر تولیدکننده در دنیا باید ابزار کار خود که همان سرمایه است را تامین کند، اگر سرمایه ندارد پس روند تولید را نباید انجام دهد. مشتری که نباید متضرر عدم سرمایه خودروسازان باشد. دولت باید اجازه دهد که هر شخص حقوقی یا حقیقی اقدام به واردات خودرو کند، همین سیاست در سایر کشورهای دنیا اجرا شده است. اگر خودروسازان مشکل سرمایه برای تولید دارند، چرا بازیکن‌های میلیاردی برای تیم فوتبال خود خریداری می‌کنند؟ قانون گذار باید بررسی کند، زمانی که هزینه تولید در کشور ما بیشتر از حد معقول است چه اصراری به عدم واردات خودرو وجود دارد؟ اکثر مشتریان در دنیا خودروهای ۱۰ تا ۱۵ هزار دلاری خریداری می‌کنند، ۱۵ هزار دلار با نرخ ارز ۳۰ هزار تومانی حدود ۴۵۰ میلیون تومان می‌شود. چرا مشتری در بازار داخل باید یک دستگاه خودرو پژو ۲۰۷ را با قیمت ۶۱۰ میلیون تومان خریداری کند؟ با همین قیمت در بازارهای جهانی می‌توان خودرو کیا اپتیما مدل ۲۰۲۱ خریداری کرد.

نظر شما در خصوص قیمت خودروهای چینی در بازار داخل چیست؟

در کشور ما خودروهای چینی بی کیفیت را پس از چهار ماه با قیمت ۳۳ هزار دلار به مشتری تحویل می‌دهند، این درحالی است که با همین بها در بازارهای جهانی مشتری می‌تواند هیوندای سانتافه ۲۰۲۲ یا تا سه ماه دیگر نسخه ۲۰۲۳ آن را خریداری کند. این چه تولیدی است که با سرمایه مشتری خودرو بی کیفیت با سه برابر قیمت جهانی تحویل مشتری می‌دهند؟

در صورت آزاد سازی واردات خودرو، برای کاهش قیمت در بازار دولت باید چه سیاستی را اتخاذ کند؟

دولت باید مدتی تعرفه واردات را صفر نگهدارد تا قیمت خودرو در بازار تعدیل شود، به موازات همین موضوع قیمت خودروساز را نیز آزاد بگذارند. مشتری در بازار تصمیم خواهد گرفت که پژو ۲۰۶ چندصد میلیونی خریداری کند یا خودرو به روز و با کیفیت وارداتی تهیه کند. در بازارهای جهانی هیچ مشتری خودرو صفر کیلومتر را نقدی خریداری نمی‌کند، بلکه مشتریان محصولات صفر کیلیومتر را پنج ساله بدون سود خریداری می‌کنند. چرا خودرو پژو ۲۰۶ یا ۲۰۷ تبدیل به یک خودرو لوکس شده است؟