یکی از متداول‌ترین عیوبی که ممکن است به طور ناگهانی در خودرو ظاهر شده و آن را زمین‌گیر کند، بروز مشکل در سیستم خنک‌کننده موتور خودرو است. پیدایش یک اختلال در عملکرد رادیاتور، فن خنک کننده، واترپمپ، سنسور دما، ترموستات و سایر اجزای این سیستم می‌تواند به راحتی در دمای کارکرد موتور تاثیر منفی گذاشته و خسارت قابل توجهی را به آن وارد کند. بدون شک در چنین شرایطی استفاده از خدمات امدادی می‌تواند در کم‌ترین زمان ممکن به تشخیص عیب و در بسیاری از موارد رفع آن در محل کمک کند. اما نکات مهمی وجود دارد که رعایت آن‌ها می‌تواند به سلامت سیستم خنک کننده موتور خودرو کمک کرده و از بروز بسیاری از این مشکلات پیشگیری کند. یکی از مهم‌ترین این نکات استفاده از ضدیخ مناسب در تمامی فصول سال و با توجه به شرایط دمایی محل زندگی است.

چرا استفاده از ضد یخ مهم است؟
پیش از تولید مایعی به نام ضدیخ، از آب خالص برای کاهش حرارت تولید شده در موتور خودرو استفاده می‌شد. اما استفاده از آب خالص مشکلاتی را نیز به همراه داشت. محدود بودن نقطه انجماد آب تا نقطه جوش آن که بازه صفر تا صد درجه سانتی‌گراد را شامل می‌شود باعث ایجاد مشکلاتی در فصول و جغرافیای مختلف می‌شد. به عنوان مثال استفاده از آب خالص در مناطق بسیار سردسیر موجب یخ زدن سریع آب در مجاری آب موتور و رادیاتور شده و از آنجایی که انجماد آب در محدوده صفر تا 4 درجه سانتیگراد که آب موتور به تدریج شروع به یخ زدن می نماید، باعث افزایش حجم آن می‌گردد، ترکیدگی و ترک خوردن بدنه موتور و رادیاتور را به همراه دارد. در نقطه مقابل، در مناطقی با آب و هوای بسیار گرم نیز استفاده از آب خالص منجر به جوش آوردن زود هنگام آب و آسیب به موتور می‌شود. علاوه بر این آب خالص باعث ایجاد خوردگی در قطعات فلزی موتور نیز می‌شد. بنابراین لزوم استفاده از ماده‌ای که بتواند با تغییر در خاصیت آب، نقطه انجماد و جوش آن را تغییر دهد بسیار احساس ‌می شد.

انواع ضد یخ چیست و چه خاصیتی دارد؟

ضدیخ‌ها در دو گروه اصلی در بازار وجود دارند :
الف – ضد یخ با پایه معدنی: این گروه از ضد یخ ها بیشترین مصرف را در بازار دارند و زمان کارکرد آنها در موتور بین یک تا سال می باشد.
ب- ضد یخ با پایه آلی: این گروه از ضد یخ ها به دلیل نوع مواد مورد استفاده در آنها، طول عمر بالاتری بین سه تا پنج سال خواهند داشت که در خودروهای گاز سوز به دلیل احتمال خوردگی بیشتر قطعات فلزی، حتما باید از این نوع ضد یخ استفاده گردد.

ضدیخ ها دارای ترکیباتی چون اتیلن گلیکول و متانول هستند که با افزودن آن‌ها به آب خنک کننده موتور، سبب تغییر در خاصیت فیزیکی آب شده و نقطه جوش آب را بالا و نقطه انجماد آن را نیز کاهش می‌دهند. همچنین، ضدیخ معمولاً ظرفیت انتقال حرارت آب را نیز افزایش خواهد داد که این امر به خنک شدن راحت‌تر موتور کمک خواهد کرد. علاوه بر این، از خوردگی قطعات فلزی موتور محافظت می‌کند. خوردگی و اکسید شدن قطعات فلزی موتور، یکی از مشکلاتی است که می‌تواند هزینه‌های بسیاری را بر مالک خودرو تحمیل کند.
نکته حائز اهمیت این است که تقریباً تمامی رانندگان بر اهمیت استفاده از ضدیخ در زمستان واقف هستند اما تعداد کمی از این رانندگان از عملکرد ضدیخ در فصول گرم، آگاهی دارند. استفاده از ضدیخ در فصل تابستان منجر به افزایش نقطه جوش آب شده و مانع از جوش آوردن زود هنگام خودرو خواهد شد. بنابراین لازم است تا در تمامی فصول سال و در هر شرایط آب و هوایی از ضدیخ استفاده شود. نکته مهم دیگر در میزان ترکیب ضد یخ با آب است که کاملاً به حداقل دما در زمستان در هر منطقه بستگی دارد. جدول زیر نسبت استفاده از ضد یخ و آب و میزان تاثیر آن در نقطه انجماد و جوش را بیان می‌کند:

همان‌گونه که در جدول بالا مشاهده می‌شود، استفاده بیش‌تر از 50 درصد ضدیخ باعث افزایش نقطه انجماد خواهد شد و این باور که استفاده از ضدیخ به جای آب باعث ایجاد نقطه انجماد بسیار پایین می‌شود نادرست است. بنابراین کم‌ترین نقطه انجماد و بهترین ترکیب مربوط به نسبت یک به یک آب و ضد یخ است.
توصیه می‌شود که مخلوط آب و ضد یخ موجود در سیستم خنک‌کننده موتور هر دوسال یکبار به صورت کامل تخلیه و تعویض شود. زیرا تعویض دیرهنگام آن باعث کاهش خاصیت و عملکرد آن در دماهای مختلف شده و به موتور خودرو آسیب خواهد زد.
بررسی محلول سیستم خنک کننده
سطح مایع خنک کننده موتور باید هفته‌ای یک بار هنگامی که خودرو کاملاً در سطح افقی پارک شده و سیستم خنک کننده سرد است، بازرسی شود. سطح مایع باید بین علامت‌های حداقل(MIN) و حداکثر (MAX) نشانه‌گذاری شده بر روی دیوارۀ عمودی رادیاتور(سمت درِ رادیاتور) یا مخزن انبساطی باشد. (از باز نمودن درب رادیاتور تا یک ساعت پس از خاموش شدن موتور اجتناب نمایید).
چنانچه هر قطعه‌ای از سیستم خنک کننده (به‌غیر از درِ رادیاتور) باز یا تعویض شود، بایستی هواگیری مجدداً مطابق دستورالعمل هر خودرو انجام پذیرد.

توجه: اگر به بیش از یک لیتر مایع اضافی برای پرکردن رادیاتور نیاز باشد، سیستم خنک کنندۀ خودرو باید توسط نمایندگی مجاز یا اکیپ‌های سرویس در محل امدادخودروایران بازرسی شود.
توجه داشته باشید که فقط در مواقع اضطراری و هنگامی که ضدیخ توصیه شده در دسترس شما نیست برای پرکردن رادیاتور از آب خالص و تمیز استفاده نمایید. زیرا این کار باعث کاهش خاصیت ضدیخ مایع خنک کننده خواهد شد. (همواره از ضدیخ‌های با فرمول توصیه شده و برندهای مورد تایید و استاندارد استفاده گردد).
نکته مهم: تخلیه و پرکردن دوباره مایع سیستم خنک کننده از عملیات سرویس و نگهداری است که نیاز به دانش کافی دارد و تنها باید توسط افراد مجرب و براساس دستورالعمل‌های راهنمای نگهداری خودرو انجام پذیرد.
در پایان لازم به ذکر است که در صورت بروز هرگونه مشکل در سیستم خنک‌کننده موتور خودرو، نشتی، کاهش غیرطبیعی سطح مایع خنک کننده و یا عدم توانایی سیستم خنک‌کننده در حفظ دمای کارکرد موتور در محدوده مجاز، مشتریان هر یک از محصولات گروه صنعتی ایران‌خودرو می‌توانند با تماس با مرکز تماس ایران خودرو به شماره تلفن 096440، ثبت درخواست از طریق اپلیکیشن ایساکو و یا مراجعه به وب‌سایت شرکت امدادخودرو ایران به نشانی www.096440.com از خدمات امداد در محل این شرکت بهره‌مند شوند.