با توجه به شرایطی که برای تخصیص ارز ایجاد شده است برخی از مواد اولیه ای که وارد گمرک می‌شوند با مشکل پرداخت ارز مواجه شده و طرف خارجی به دلیل عدم تسویه حساب قطعه سازان اسناد خرید را تحویل نمی‌دهد. از طرف دیگر گمرک نیز مواد اولیه و قطعات نیمه ساخته مورد نیاز قطعه سازان را ترخیص نمی‌کند.

در حالی که بر اساس مصوبه دولت باید مواد اولیه قطعه سازان و خودروسازان در گروه یک کالایی برای تخصیص ارز قرار گیرند عدم اجرای این مصوبه موجب شده تا قطعه سازان دچار چالش‌‌ها و مشکلات فراوانی شوند. آن‌‌ها برای واردات برخی از مواد اولیه و قطعات نیم ساخته ای که در گروه دوم و سوم کالایی قرار دارند ناگزیر به کسب مجوزهای متعدد شده و همین مساله موجب طولانی شدن روند ترخیص مواد اولیه قطعه سازان از گمرک می‌شود.
این وضعیت در حالی ادامه دارد که به گفته دبیر انجمن صنایع همگن قطعه سازی کشور، شرایط ایجاد شده بر روند تولید قطعه سازان و خودروسازان تاثیر گذاشته و موجب افت 50 درصدی تولید روزانه دو شرکت بزرگ خودروسازی کشور شده است.
آرش محبی نژاد دبیر انجمن تخصصی صنایع همگن قطعه سازی کشور در گفت و گو با خبرگزاری‌‌ها اظهار داشت: «متاسفانه قطعه سازان برای ترخیص مواد اولیه و قطعات نیم ساخته ای که در گروه دوم و سوم کالایی قرار دارند با مشکل جدی مواجه می‌شوند. این در حالی است که بر اساس مصوبه دولت باید مواد اولیه قطعه سازان و خودروسازان در گروه یک کالایی قرار گیرد.»

وی بیان کرد: «در حال حاضر مواد و قطعاتی که در گروه یک کالایی قرار دارند مشکل گمرکی ندارند البته مشکل گمرکی که هم اکنون قطعه سازان برای تامین مواد اولیه با آن مواجه هستند مربوط به مشکلات ارزی است.»
وی با اشاره به اینکه امروز قطعه سازان با دو مشکل اساسی برای تامین مواد اولیه مواجه هستند، افزود: «اولین مشکل قطعه سازان مربوط به مواد اولیه ای است که همچنان در گروه دوم و سوم کالایی قرار دارد و گمرک برای ترخیص آن‌ها ایراد می‌گیرد. مشکل دوم نیز اصطلاحا در خصوص پرداخت آتی است که البته بخشی از پول نقدی پرداخت شده و قسمتی از قیمت خرید نیازمند ارز متقاضی است که باید در قالب این ارز نیز پرداخت شود اما در شرایط فعلی که ارز تک نرخی شده این مساله موانع زیادی را برای شرکت‌ها ایجاد کرده و واردکنندگان نمی‌توانند باقی ارز را پرداخت کنند چرا که نه ارز دولتی پرداخت می‌شود و نه ارز نیمایی به واردات اختصاص پیدا می‌کند.»
دبیر انجمن صنایع همگن قطعه سازی تاکید کرد: البته پیش پرداخت اولیه خرید که تا حدود 10 تا 30 درصد به صورت ارز متقاضی بوده پرداخت شده است. هر چند در این زمان ارز دولتی و مبادله ای چندانی به قطعه سازان پرداخت نمی‌گردید اما در بخشی که در قالب یوزانس بوده قطعه سازان توانسته اند ارز دولتی و مبادله دریافت کنند و تعدادی نیز ارز متقاضی گرفته اند.
محبی نژاد افزود: «بر اساس آخرین بر آورد‌ها هم اکنون قطعه سازان حدود 800 میلیون دلار به طرف های خارجی بدهکارند که این مربوط به پیش از وضعیت بوجود آمده در بازار ارز است اما با شرایطی که هم اکنون برای تخصیص ارز ایجاد شده با وجود اینکه برخی از کالا‌ها وارد گمرک شده اما طرف خارجی به دلیل عدم تسویه حساب قطعه سازان اسناد را تحویل نمی‌دهد و گمرک هم مواد اولیه و قطعات نیمه ساخته مورد نیاز قطعه سازان را ترخیص نمی‌کند .»
وی تاکید کرد: «این ثبت سفارش‌‌ها برای قبل از شرایط ارزی فعلی بوده و مختص فروردین و اردیبهشت ماه امسال می‌باشد. حتی برخی از این ثبت سفارش‌‌ها مربوط به آذر و دیماه سال گذشته است که کالا وارد شده اما یا در گمرک مانده و ترخیص نمی‌شود و یا برخی نیز که به صورت خرید اعتباری بوده به نسبت حمل، پرداخت پول صورت گرفته است.»
وی تصریح کرد: «بر اساس مصوبه ای که به تصویب بانک مرکزی، گمرک و دولت رسیده است تمام مایحتاج صنعت خودرو از جمله قطعه سازی باید در گروه یک کالایی قرار گیرد اما از آنجا که همچنان برخی از این مواد در سیستم در گروه یک قرار نگرفته است قطعه ساز برای هر کدام آن‌ها باید مجوز بگیرد که طبعا این روند زمانبر خواهد بود.»
این عضو انجمن همگن قطعه سازی کشور افزود: «متاسفانه عدم ترخیص مایحتاج و مواد اولیه مورد نیاز قطعه سازان بر تولید آن‌ها تاثیر گذاشته است البته این روند بیش از همه بر تولید خودروسازان داخلی تاثیر گذاشته و تولید روزانه خودروسازان را 50 درصد کاهش داده است در حالی که طبق برنامه تولید ایران خودرو و سایپا این دو شرکت در مجموع باید روزانه 6 هزار دستگاه خودرو تولید کند اما این رقم روزانه به 3 هزار دستگاه تقلیل یافته است.»
محبی نژاد علت اصلی افت نیمی از تولید روزانه خودروسازان را مشکل تامین قطعات وارداتی عنوان کرد و افزود: «قطعه سازان نیز به دلیل وضعیت موجود در تامین نقدینگی و مواد اولیه مورد نیاز، قادر به تامین قطعات مورد نیاز خطوط تولید خود نیستند.»
وی در ادامه با توجه به آمار گمرک مبنی بر واردات 780 میلیون دلار قطعات خودرو در سه ماهه اول امسال به موضوع تامین قطعات مورد نیاز خودروسازان پرداخت و گفت: «البته بخشی از قطعات موردنیاز خودروسازان برای خودروهای مونتاژی و به صورت سی کی دی است که خودروسازان با توجه به واردات صورت گرفته مشکلی در این زمینه ندارند. اما به طور قطع تمامی قطعات مورد نیاز به صورت سی کی دی نبوده و برای تامین برخی از قطعات خودروهای پرتیراژ مثل سنسورها، قطعات الکترونیکی و یا ایربگ‌‌ها باید واردات صورت گیرد که همین مساله تولید خودروسازان و قطعه سازان را با مشکل مواجه کرده است.البته امروز بیشتر از خودروسازان ، قطعه سازان هستند که با مشکل روبرو هستند چرا که خودروسازان بر روی واردات قطعات خارجی خودشان تمرکز کردند و به همین جهت قطعه سازان نمی‌توانند مطالباتشان را از خودروسازان دریافت کنند و پرداخت پول قطعه سازان به تعویق افتاده است. این وضعیت در صورتی است که با وجود ادامه شرایط فعلی به طور قطع، قطعه سازی در کشور تعطیل خواهد شد.»

منبع: خودروبانک